De kamer van Klok

Pieter Omtzigt pakt nu het CDA aan zoals hij ook de toeslagenaffaire heeft aangepakt: grondig en zonder aanziens des persoons. In een gelekt stuk van zijn hand wordt de ideologische leegte van de partij pijnlijk duidelijk, maar het is ook een document van een politicus die het buiten zichzelf zoekt. Het podcastpanel is bovendien benieuwd naar het verhaal van Wopke Hoekstra. Waarom is hij er niet in geslaagd een relatie op te bouwen met Omtzigt? En dan is er in deze aflevering ook nog aandacht voor de wonderlijke koppigheid van Geert Wilders. Waarom blijft hij Dion Graus steunen na nieuwe beschuldigingen van seksuele intimidatie? Presentatie: Gijs Groenteman, Pieter Klok en Sheila Sitalsing Gast van de Haagse redactie: Ariejan Korteweg  Redactie en montage: Daan Hofstee Eindredactie: Corinne van Duin en Lotte Grimbergen Elke week op de hoogte van de politieke journalistiek van De Volkskrant? Schrijf je in voor de politieke nieuwsbrief. www.volkskrant.nl/nieuwsbrieven

We zijn in de formatie weer op hetzelfde punt als de dag na de verkiezingen. Kaag staat tegenover Rutte en Hoekstra. Rutte houdt zich nog een beetje stil, maar de CDA-leider heeft een duidelijke voorkeur. En na de morele verontwaardiging over de rol van Sywert van Lienden in de mondkapjes-affaire valt op dat het ministerie ook geen goed verhaal heeft. Waarom kreeg een piepjong bv'tje de op twee na grootste overheidsorder voor beschermingsmiddelen in de coronacrisis?

De druk om 'in beeld' te zijn, de angst om je plek te verliezen en het risico om je kwetsbaar op te stellen: het werk op het Binnenhof staat onder hoogspanning. Hoe zijn burn-outs te voorkomen en wat kunnen politici zelf doen? En: intussen nodigt Mariëtte Hamer Jan en alleman uit om te praten over de formatie, maar lijkt de liefde tussen de VVD en D66 bepaald niet te groeien. Hoe lang gaat het duren voor ze de partijen bereid vindt samen in een kabinet te stappen?

In de coronacrisis bleek opnieuw dat de hoge toon van de Kamer niet altijd leidt tot goed beleid. Waarom ging de overheid in zee met Sywert van Lienden? Hij zwaaide met de non profit-vlag, maar ook de macht van zijn mediaprofiel moet niet worden onderschat. En hoe staat het met de formatie? Houdt Sigrid Kaag haar poot stijf over een kabinet met linkse partijen? De PvdA wil wel en GroenLinks is nog gretiger. Voor beide partijen is duidelijk: in de oppositie ga je misschien nog wel harder kapot dan in het kabinet.

Bij de nieuwe bestuurscultuur gaat het al snel over Rutte, maar het functioneren van de Kamer moet ook onder de loep: er komt veel wetgeving uit Den Haag waar niet mee te werken valt. En hoe gaat het in de versplinterde Kamer? De kleine partijtjes houden de grote partijen in ieder geval scherp. Een partij die laat zien hoe het niet moet is Forum voor Democratie. Wybren van Haga besloot te vertrekken. Is het succes hem naar het hoofd gestegen of is de betovering van Baudet verbroken? De partijleider van Forum vertoont steeds extremer gedrag. Wie spreekt hem nog tegen?

Na het debat over de toeslagennotulen wordt er in Den Haag voorzichtig naar de toekomst gekeken. Tjeenk Willink kwam vrijdag met een brief van tien kantjes over de formatie. Over één ding is iedereen het eens: de bestuurscultuur moet anders, want de neiging om kritiek af te dekken zit heel diep in Den Haag. GroenLinks en PvdA houden de deur naar regeren met VVD nadrukkelijk open. Een ander deel van de Kamer maakte duidelijk klaar te zijn om keihard oppositie te voeren. En één persoon werd tijdens het debat zeer gemist: Pieter Omtzigt.

Zou Tjeenk Willink al in paniek zijn? De gelekte notulen uit de ministerraad over de toeslagenaffaire brengen het formatieproces opnieuw in gevaar. Bovendien is dit het zoveelste bewijs van het beschadigde vertrouwen tussen Tweede Kamer en demissionair kabinet. Waar gaat het deze keer precies over? Werden er Kamerleden gesensibiliseerd? En hoe werkt dat precies: sensibiliseren? We bellen oud-CDA-Kamerlid Kathleen Ferrier, ervaringsdeskundige.

De formatiedeur van Tjeenk Willink zit potdicht, toch gebeurde er deze week genoeg in Den Haag. D66 zat in de maag met kersvers kamerlid Sidney Smeets. Hoe gaat dat eigenlijk, het rekruteren van Kamerleden? Weten ze wat hen te wachten staat? Ook komt Hugo de Jonge ter sprake, de zwalkende minister moest weer een pittig coronadebat voeren. Uit Volkskrant-onderzoek van Peter Kanne blijkt dat de achterban van veel partijen met Rutte verder wil. Hoe gaat Tjeenk Willink hiermee om? Hoe gaat hij een bestuurscultuur veranderen met dezelfde leider?

De wederopstanding van Rutte na het Paasweekend was wonderbaarlijk. Hoe komt hij toch altijd overal mee weg? Kamervoorzitter Khadija Arib werd deze week weggestemd, is dat weer een voorbeeld van de Haagse achterkamertjespolitiek? Raoul du Pré legt uit hoe de ergernis rond Arib zich heeft opgebouwd. En bij het CDA is een patstelling ontstaan: niemand weet wat Pieter Omtzigt wil en de partij kan niet bewegen zonder zijn toestemming.

Het podcastpanel en de rest van Nederland zagen donderdag de ontmanteling van het systeem Rutte. De demissionair premier was vermoeid, aangeslagen en afwezig. Maar hoewel de Tweede Kamer helemaal klaar met hem was, werd de trekker niet overgehaald. Is er een kabinet zonder Rutte mogelijk? En durft iemand binnen de VVD hem te vertellen dat hij beter kan opstappen? Sigrid Kaag was pislink, is het geloofwaardig als ze opnieuw naast Rutte gaat zitten? Dit en meer in de nieuwe aflevering van Koorts.