25 jaar na Srebrenica

25 jaar na de val van Srebrenica worden nog steeds menselijke resten gevonden. Iedere dag raken gerechtigheid en gemoedsrust voor de nabestaanden verder uit zicht.

De jonge vrouwen van Bosnian Girl willen blijven informeren over Srebrenica (en laten zien dat Bosnische vrouwen niet weerloos zijn).

Sanir Pašalic (28) heeft een ‘goede jeugd’ gehad, vertelt hij. Zijn eerste herinneringen spelen zich af in Roermond, Vlodrop, Herkenbosch en Melick. Van de eerste acht turbulente maanden van zijn leven in Srebrenica herinnert hij niks meer.

Juli 1995 begon met veel gemengd nieuws en een beetje Srebrenica. Een paar weken later, na de massamoord op zo’n achtduizend Bosniërs, was Srebrenica een nationaal trauma. De militairen van Dutchbat werden gedegradeerd van helden tot medeplegers.

Achtduizend Moslimmannen en -jongens werden in Srebrenica vermoord. Nabestaanden en Dutchbatters zijn nog altijd verwikkeld in een juridische strijd met de overheid. Welke juridische gevechten worden er nog om Srebrenica gevoerd?

In zijn memoires geeft Hasan Nuhanovic, destijds VN-tolk, een ontluisterend beeld van de val van Srebrenica. De Nederlandse soldaten hadden meer kunnen doen, is zijn bittere conclusie.

De val van de moslimenclave Srebrenica speelt een bescheiden rol in de canon van onze geschiedenis. Maar als we Srebrenica vergeten, vergeten we de slachtoffers, betoogt Koos van der Bruggen. Geschiedenisdocenten hebben hier een duidelijk rol in, blijkt uit scriptieonderzoek van Marit Steman.

Nederland is voor 10 procent aansprakelijk voor de moord op 350 Bosnische Moslimmannen in de enclave Srebrenica. Dat oordeelde de Hoge Raad in 2019. Nabestaande Munira Subasic: ‘Wij zullen dit nooit vergeten en het Nederland nooit vergeven.’

Voor alle onderzoeken naar Srebrenica waren ze niet toegankelijk: de notulen van de ministerraad uit 1993, het jaar dat het besluit voor de achteraf traumatische missie in Bosnië viel. Nu verwijdert het Nationaal Archief het predicaat ‘staatsgeheim’. Wat zeiden de ministers erover?

In 2015 bezocht verslaggever Jan Hunin de omgeving van Srebrenica. Voor velen zijn de gebeurtenissen die daar plaatsvonden nog dagelijkse realiteit. (+)