Lezers reageren op het interview met Louise Fresco. 'Ik heb heimwee naar koude ochtenden en natte spinazie, met een opkomende zon die me langzaamaan verwarmt.'
Iets meer twijfel over denkbare alternatieve koersen zou Fresco nog gezaghebbender maken
Door:
Foto's: Els Zweerink
-
Blockchain is geen wondermiddel dat eerlijke chocoladerepen garandeert
-
Nederland kan nog kiezen voor voedselproductie van de toekomst: agro-ecologie
-
Nederlandse bedrijven dragen wél bij aan Ethiopische voedselzekerheid
-
Het voedselvraagstuk vraagt om politieke regie, zo leert het succes in Brazilië
-
Ook uw kopje koffie ondervindt de gevolgen van klimaatverandering
-
Internationale landbouwinvesteringen doen Ethiopiërs meer kwaad dan goed
-
Niet Wageningse technologie, maar klimaatvriendelijke landbouw kan Afrika vooruithelpen
-
Marktconforme ontwikkeling werkt wel: er worden successen geboekt
-
Markt lost ondervoeding niet op
-
Paternalistische bemoeienis helpt ontwikkelingslanden
-
Europa moet naar zichzelf kijken om Afrika vooruit te helpen
-
Honger neemt weer toe. En dat is het slechtste nieuws in tijden
-
Wat landbouwnatie Nederland zichzelf gunt, moet het de rest van de wereld niet misgunnen
-
Kabinet houdt de voedselindustrie opnieuw de hand boven het hoofd
-
Biologisch of juist technologisch? We praten door met tegenpolen Boersma en Lohman
-
Laat natuur en technologie samen optrekken in de voedselindustrie
-
Afrikaanse landbouw is niet heilig en zeker niet natuurvriendelijk
-
Cacaosector, sla de handen ineen en laat boeren een leefbaar inkomen verdienen
-
Ontwikkelingsgeld moet niet naar de Nederlandse kweker in Kenia, maar naar de lokale boer
-
Groei wereldbevolking zal niet leiden tot hongersnood en sterfte door tekorten
-
Afrikaanse overheden parasiteren op hun natuur: het voorbeeld van Ghana
-
Bied Afrikaanse boeren economisch perspectief en voorkom migratie naar Europa
-
Steun landbouw die uitgaat van de natuur
-
De voedseltechnologen en -ideologen moeten de strijdbijl begraven en samenwerken
-
Trotse boeren, betere bodems, meer voedsel: het kán in Afrika
-
Vrouwenemancipatie kan 150 miljoen Afrikanen van de honger redden
-
Veeteelt is wél een groot probleem en de oplossing is de vleesloze maaltijd
-
De groene revolutie dient niet de hongerigen maar de economie
-
Als je dan vlees eet, eet dan de dubbeldoelkoe
-
Waarom Keniaanse boeren wél 21ste eeuwse maïs verbouwen
-
Overheid, grijp in! Het is hoog tijd voor een suiker- en vleestaks
-
Afrika's probleem is niet Afrika zelf, maar zij die zich ermee bemoeien
-
Moeten we dat wel willen, een kweekvleestoekomst?
-
Sociale protectie maakt Afrikaanse boeren niet lui, maar juist productiever
-
Waar stad en land elkaar ontmoeten kunnen we de wereld voeden
-
Ralf Bodelier: 'We kunnen de bevolkingsgroei aan. Laat maar komen, die extra 2,5 miljard mensen'
-
Een agroecologische evolutie is beter voor Afrika dan een ecomodernistische revolutie
-
Het antwoord op het voedselvraagstuk: verbeter fotosynthese
-
In Afrika moet de focus liggen op compostering en bemesting, niet op irrigatie
-
Nederlandse landbouw is helemaal geen lichtend voorbeeld voor de wereld
-
Deze Afrikaan moet (en kan!) landbouw weer sexy maken
-
Waarom we de toekomst van voedsel onderzoeken
-
We hebben in Nederland alles in huis om het voedselprobleem op te lossen
-
Het antwoord op het migratieprobleem ligt in uw winkelmandje
-
Iedereen moet veganist worden, maar het moet wel leuk blijven
Diskwalificatie
Ik heb me nog nooit zo geschaamd voor de Wageningen Universiteit en het beeld dat ze bij monde van Louise Fresco uitdraagt. In plaats van dat universiteiten bijdragen aan een rationele en bedachtzame discussie over wat nu wél en niét bijdraagt aan het voorkomen van toekomstig menselijk leed en betere zorg voor de planeet waar wij van afhankelijk zijn, zorgt Fresco ervoor dat wij ons blindstaren op technologische 'oplossingen' die in werkelijkheid geen enkele garantie bieden op daadwerkelijk oplossen van de problemen die we zelf veroorzaakt hebben. Op deze manier frustreert ze politiek-maatschappelijke stappen richting een écht duurzame toekomst. Wat mij betreft heeft Fresco zich volstrekt, maar dan ook echt volstrekt, gediskwalificeerd als autoriteit op het gebied van duurzaamheid, en met deze staat van dienst is het beter als ze haar vertrek bij de universiteit maakt.
Sam Molenaar, promovendus in de biotechnologie
Heimwee van een boer
Louise Fresco beschrijft een feitelijke ontwikkeling, toenemende grootschaligheid en mechanisering in de landbouw, en koppelt daar, ogenschijnlijk logisch, een strategische keuze aan vast, vooral dóórgaan. Een denkfout waarbij ze ervan uitgaat dat grootschalige landbouw zonder meer de hoogste productie per oppervlakte laat zien.
Nog bonter maakt ze het door te stellen dat jonge generaties niet meer de landbouw in willen. ‘Je wordt nu vaak boer bij gebrek aan beter.’ Grootschaligheid, met andere woorden, is onvermijdelijk. Dit is een argument uit de categorie dat de arme het aan zichzelf te wijten heeft dat-ie arm is. Hier wreekt zich haar gebrek aan echte affiniteit met de landbouw en de boer. Boeren worden geen boer meer, niet omdat ze niet van hun vak houden, maar omdat het ze onmogelijk wordt gemaakt een boterham te verdienen met hun arbeid. En dat heeft alles te maken met grootschaligheid, met dumping van gesubsidieerde westerse overschotten in de derde wereld, met bankbeleid en met overheidsbeleid. Dat dat beleid ook anders zou kunnen zijn, wordt domweg genegeerd.
Ik heb heimwee naar koude ochtenden en natte spinazie, met een opkomende zon die me langzaamaan verwarmt. En met mij miljoenen en miljoenen boeren die van hun grond werden verstoten.
Gert Jan Jansen
Iets meer twijfel over denkbare alternatieve koersen zou Fresco nog gezaghebbender maken
De wereld volgens Fresco
Met de inzet van meer technologie gaan land en zee in 2050 niet alleen 10 miljard monden voeden maar ook fossiele grondstoffen vervangen, aldus een optimistische Louise Fresco. Tal van impliciete aannames en wisselkoersen blijven daarbij echter onbenoemd.
Om te beginnen de vraag of en hoe de toepassing van technologie de effecten van bevolkingsgroei, klimaatverandering en uitputting kunnen bijbenen. Welke schaalvergroting en nieuwe afhankelijkheden vraagt de toepassing van meer technologie bovendien? Zelfs als we aannemen dat een groot deel van de natuur geen andere diensten verricht dan een beetje mooi staan te wezen, kan een productief maar steriel landbouw-landschap juist vanuit de optiek van schoonheid volstrekt waardeloos zijn. Waarom zou een verhoging van opbrengsten voor het eerst in de geschiedenis van de mens gaan leiden tot meer ‘natuur-landschap’ en niet opnieuw worden ingezet voor meer mensen, luxere diëten, verspilling en onverschilligheid? Dat alleen hoefdieren weg weten met het soort gewassen dat op veengronden en pampa’s groeien, een terechte constatering van Fresco, hoeft niet automatisch te betekenen dat dieren daar in dienst van de mens zijn voedselvoorziening dienen te staan.
Kortom, tal van keuzes met consequenties voor een houdbare omvang van de wereldbevolking en haar consumptie. Iets meer twijfel over denkbare alternatieve koersen zou Fresco nog gezaghebbender maken.
Jaap Schröder
Wilt u ook reageren? U kunt ons mailen op voedselzaak@volkskrant.nl.