Gitzwarte tinten en melancholiek licht in deze drie rijke fotoboeken

Cleo Goossens

Route du Soleil heet het eerste boek met autonoom werk van de Eindhovense commercieel fotograaf Cleo Goossens. Een aanlokkelijke titel voor iedereen die zijn zinnen heeft gezet op een vakantie zuidwaarts, maar nog twijfelt of dat echt een goed idee is. Het boek ademt de sfeer van de zomerse reis richting Côte d’Azur, vermengd met nostalgie naar de jaren dat zoiets nog gold als een groot avontuur voor het gezin. Overigens staan er ook foto’s in van de Amerikaanse westkust, die in sfeer wonderwel aansluiten bij die uit Frankrijk.

De zindering van het zuiden is voelbaar in Goossens werk, waarbij ze bewijst over een scherp oog te beschikken voor de personages en objecten die een gevoel van loomheid oproepen. Een jongen met ontbloot bovenlijf, aangelicht door een lage zon. De zon die een prisma vormt in een plastic beker met een kleurig drankje. Surfers in de branding.

Het boek is de rijke oogst van tien jaar reizen, en een monument voor Goossens vader, die in 2010 plotseling jong is gestorven. Een foto van hem op de Mont Ventoux maakt het gemis tastbaar en plaatst die luiheid van een zomervakantie in een melancholiek licht.

Cleo Goossens: Route du Soleil. Ontwerp Detlet. Eigen beheer. € 35.

Rein Jelle Terpstra

Een anonieme verzameling negatieven uit de oorlogsjaren vormt de basis van het fenomenale Donkere Duinen van Rein Jelle Terpstra. De fotograaf, die enkele jaren geleden een prachtig boek maakte over de trein waarmee Robert Kennedy door de VS werd vervoerd, selecteerde opnamen die getuigen van een grote zorgeloosheid, waarin oorlogsgeweld ver weg lijkt. Duingezichten, landerijen, hooischelven, een Hollandse molen, een boerderij, wiegend graan: het bewijs dat ook in die duistere tijd het gewone zomerleven doorging. Slechts één foto, van een neergestort vliegtuig in een weiland, getuigt van strijd.

De anonymus moet een enthousiast amateur zijn geweest, gezien de aantekeningen over plaats, datum en fototechnische gegevens in de marge van zijn (of haar) negatieven en zijn oog voor compositie. Wat Donkere Duinen indrukwekkend maakt is dat de negatieven als zodanig zijn afgedrukt: alles wat bij de opname licht was, wordt donker, en vice versa. Zo werpt de oorlog alsnog zijn slagschaduw over wat zorgeloos zomers leek.

Rein Jelle Terpstra: Donkere Duinen. Ontwerp Willem van Zoetendaal. Van Zoetendaal Publishers .€ 22.

Awoiska van der Molen

Geen fotograaf die een bos bij nacht zo duister en toch vol details kan verbeelden als Awoiska van der Molen. In haar nieuwe, derde boek The Living Mountain betoont zich zich opnieuw een meester in zwart-wit, een omschrijving die haar fotografie overigens danig tekort doet, omdat zij het verschil kan tonen tussen gitzwart en zwart met een greintje grijs, tussen helder wit en het gebroken wit van verse sneeuw, tussen alle schakeringen die worden geordend onder de grove noemer zwart-wit

The Living Mountain bevat foto’s die zijn gemaakt in de Oostenrijkse Alpen, de ongenaakbare gebieden met rots, bos op de boomgrens, sneeuw en ijs, die plekken waar eenzaamheid, natuur, vrieskou en puurheid in extremo tot gelding komen. Eveneens bevat het boek afdrukken uit de partituur van de Oostenrijkse componist Thomas Larcher, met wie Van der Molen een samenwerking is aangegaan. De afronding daarvan laat wegens coronabeperkingen op zich wachten.

Awoiska van der Molen: The Living Mountain. Ontwerp Hans Gremmen. Fw: Books. € 30.