Yukos wil beslag op Russisch bezit in Nederland
GML, de grootaandeelhouder van de onteigende Russische oliemaatschappij Yukos, wil beslag leggen op Russische bezittingen in Nederland. Hier staan dochterbedrijven geregistreerd van Russische staatsbedrijven zoals Gazprom, Lukoil en Rostec. Directeur Michael Osborne van GML komt eind januari naar Nederland voor overleg met het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Dat zegt een woordvoerder van GML. GML aast niet alleen op bezittingen in Nederland. Ook in Duitsland en tal van andere landen worden beslagleggingen voorbereid. GML wil daarmee de 51,6 miljard dollar incasseren die het vorig jaar kreeg toegewezen als schadevergoeding. Rusland had tot afgelopen donderdag de tijd om te betalen, maar liet de deadline passeren.
Politieke aspiraties
De zaak draait om de langzame onteigening van oliemaatschappij Yukos die in 2003 begon. Yukos was op dat moment een van de grootste oliemaatschappijen ter wereld. Het was in handen gevallen van Michail Chodorkovski, tijdens de gemanipuleerde privatiseringen van Russische staatsbedrijven. Chodorkovski, de rijkste uit de kaste van oligarchen, kreeg politieke aspiraties. Hij werd de tegenstander van president Vladimir Poetin. Die zorgde dat Chodorkovski werd afgevoerd naar een strafkamp in Siberië. Zijn bedrijf werd overgenomen door staatsbedrijf Rosneft.
Omdat Yukos voor een belangrijk deel in Nederland was gevestigd, kon aandeelhouder GML een bijzondere rechtsprocedure bewandelen: een arbitragezaak voor het private Permanente Hof van Arbitrage in Den Haag. In juli vorig jaar veroordeelde dat hof Rusland tot het betalen van een schadevergoeding van 51,6 miljard dollar. Nu de deadline voor betaling is verstreken, kan GML overal in de wereld beslag leggen op Russisch bezit.
Volgens gegevens van de Russische centrale bank stond er eind 2013 in Nederland voor 45 miljard dollar aan Russische investeringen in Nederland uit. Daarmee was Nederland na de Maagdeneilanden en Cyprus de derde vluchthaven voor Russisch vermogen.
Maar volgens De Nederlandsche Bank gaat het 'slechts' om 18,5 miljard dollar Russisch kapitaal in Nederland, en zelfs dat is grotendeels fictief. Aan 'echte' investeringen zou slechts 891 miljoen aan Russisch geld in Nederland staan. De rest is kapitaal dat vaak razendsnel door brievenbusmaatschappijen heenstroomt.
Russische bedrijven in Nederland
Dat neemt niet weg dat in Nederland heel wat Russische bedrijven staan geregistreerd waar de Russische staat een belang in heeft:
Rosneft Ruslands grootste oliemaatschappij heeft vijf vennootschappen in Nederland geregistreerd. Rosneft Pipelines Vietnam is de grootste.
Gazprom, 's werelds grootste gasbedrijf. Heeft 51 vennootschappen en stichtingen in Nederland. Een van de grootste is Gazprom Finance, met een vermogen van 2,5 miljard euro.
Rostec Staatsbedrijf in de industrie, bekend als bouwer van wapens zoals de Buk-raketten. Rostec heeft 50 procent van de aandelen van Alliance Rostec Auto, een samenwerkingsverband met Renault, Nissan, Frankrijk en de Nederlandse staat.
Lukoil, een van de grootste oliemaatschappijen ter wereld. Heeft hier 57 vennootschappen maar ook een 'echte' investering: in 2009 kocht het de helft van de aandelen van de Total-raffinaderij in Vlissingen, en in 2011 ook 46 tankstations in Nederland en 13 in België.
Novatek Ruslands tweede aardgasbedrijf. Heeft in Nederland een bescheiden bv'tje.
