Wiebes schort omstreden zzp-wet voorlopig op
Zelfstandige ondernemers (zzp'ers) en hun opdrachtgevers hoeven voorlopig niet te vrezen voor boetes van de Belastingdienst. Die gaat niet meer controleren of de zelfstandige die een opdracht uitvoert feitelijk een vast dienstverband heeft. Op zijn vroegst op 1 januari 2018 zou de Belastingdienst die handhaving weer kunnen oppakken. Dan is echter een ander kabinet aangetreden dat mogelijk met andere regels komt voor de werkrelatie tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers.
Staatssecretaris Wiebes van Financiën (VVD), verantwoordelijk voor de fiscale behandeling van zzp'ers en hun opdrachtgevers, maakte vrijdag de ommezwaai bekend. Eerder op de dag hadden werkgeversorganisaties al aangedrongen op het bevriezen van de wet Deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA). Daarmee wilde het kabinet de aansprakelijkheid voor schijnzelfstandigheid - zelfstandigen die een verkapt vast dienstverband hebben - verschuiven van zzp'er naar werkgever. Het gevolg was echter dat opdrachtgevers geen zzp'ers meer durfden aan te nemen.
'Pluim voor Wiebes'
Werkgeversclubs VNO-NCW, MKB-Nederland en PZO-ZZP zeggen met het besluit van Wiebes precies te hebben gekregen wat ze wilden. 'Een pluim voor de staatssecretaris', zegt hun woordvoerder. 'Dit gaat de rust brengen op de arbeidsmarkt die nodig is nu de economie weer aantrekt. Zzp'ers kunnen weer ondernemen. Opdrachtgevers kunnen met een gerust hart zelfstandigen contracteren.'
Niet iedere opdrachtgever kan nu opgelucht ademhalen, legde Wiebes vandaag uit. Handhaving door de Belastingdienst is er wel voor 'kwaadwillende' werkgevers die overduidelijk frauderen, dus waarbij het zonneklaar is dat ze onder het mom van zelfstandigheid vaste werknemers in dienst hebben.
Daarover is Maarten Post, voorzitter van ZZP Nederland aanzienlijk minder enthousiast. 'Want Wiebes verstaat onder 'kwaadwillendheid' dat de opdrachtgever had kunnen weten dat hij feitelijk een vaste dienstbetrekking was aangegaan.' Die definitie geeft volgens Post 'opnieuw onzekerheid bij opdrachtgevers en zal dus niet veel oplossen'.
Met zijn wet DBA wilde Wiebes een eind maken aan de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR), een verklaring waarmee alleen de zzp'er risico liep en de de facto werkgever vrijuit ging. 'Dat was als een stoplicht dat op rood staat, met tien jaar lang een bord ernaast: als u door rood rijdt, krijgt u geen boete', zei Wiebes vandaag. Bovendien werkte de VAR schijnzelfstandigheid in de hand.
Maar de wet DBA leidde tot het ongewenste effect dat de opdrachtgevers van zelfstandigen kopschuw werden. Ze vreesden boetes omdat ze al dan niet per ongeluk toch een relatie met een zzp'er waren aangegaan die de Belastingdienst als 'vast' zou aanmerken. Het gevolg is dat steeds minder zzp'ers in de arm werden genomen. Onbedoeld, zei Wiebes, al verminderde dit wel de schijnzelfstandigheid.
ogen geopend
De kritiek op de DBA en de effecten ervan hebben de ogen van de staatssecretaris geopend - 'is het toch ergens goed voor geweest'. Wiebes weet nu dat de hele arbeidswetgeving - 'let wel: die stamt van 1907' - moet worden herzien. 'De kernbegrippen daarin, 'werknemer' en 'zelfstandige' voldoen niet meer.' De wet moet dus bij de tijd worden gebracht en dat is volgens de staatssecretaris een langdurige exercitie. Tot die tijd zal de wet DBA niet worden gehandhaafd, zei Wiebes. Dat betekent de facto dat tot minstens 2018 de zzp-markt wordt vrijgegeven.
Het opschorten van de regels betekent ook voor sommige sectoren zoals media en cultuur niet meer automatisch een vast dienstverband ontstaat na een aantal opeenvolgende tijdelijke contracten. Minister Asscher van Sociale Zaken gaat dit punt nog nader uitwerken, kondigde Wiebes aan.
