Vrouwen en allochtonen verdienen minder door 'banenwachtrij'
Vrouwen en allochtonen staan al meteen op achterstand als het om salaris gaat. Dat scheelt soms een paar duizend euro bruto per jaar. Toch is het te snel om te zeggen dat allochtonen en vrouwen gediscrimineerd worden. Dit blijkt uit het Nationaal Salaris Onderzoek van carrièresite Intermediair en Nyenrode Business Universiteit.
Onderzocht is wat het effect van het spreken van een andere moedertaal is op het salaris, variërend van Engels, Spaans en Japans tot Arabisch, Berbers en Turks. En dan blijkt dat een andere moedertaal een negatief effect op het inkomen heeft. Tot de leeftijd van 36 jaar verdienen bijvoorbeeld mannen van Turkse en Marokkaanse afkomst (Berbers of Arabisch) daardoor een kleine 1.700 euro minder.
De achterstand laat zich op een aantal manieren verklaren: 'de wachtrij voor banen', zegt Joop Schippers, hoogleraar arbeidseconomie aan de Universiteit van Utrecht. Die rij werkt als volgt: 'Witte mannen tussen de 25 en de 50 jaar worden het eerst aangenomen. Daarna witte vrouwen in dezelfde leeftijd. Dan ouderen. Allochtonen staan wat verder in de rij. Dat verandert wel, maar heeft tijd nodig.'
Wat ook meespeelt is 'de vrouwenvalkuil'. De allochtoon - of de vrouw dus - is blij met de baan die in de wacht is gesleept. Dat is immers het belangrijkste. 'Maar wie pas daarna gaat onderhandelen over zijn salaris staat zwakker', zegt onderzoeker Jaap van Muijen, hoogleraar psychologie aan de Nyenrode Universiteit.
Positieve trend
Toch is er zeker een positieve ontwikkeling zichtbaar. Vrouwen lopen hun achterstand in. Het verschil met mannen ten opzichte van Jan Modaal is in vergelijking met twee jaar geleden 7,2 procent tegen 7,8 procent in 2013. Daarbij maakt leeftijd nogal wat uit. De inkomensverschillen zijn kleiner onder werkenden tot 36 jaar. Dan verdienen vrouwen 'slechts' 928 euro minder, oudere vrouwen zijn bijna 3.000 euro slechter af.
'Hoewel het salarisverschil nog duidelijk zichtbaar is, is het wel aan het afnemen', stelt algemeen directeur Sander van den Hout van Intermediair. 'Het is aan werkgevers en aan vrouwen om door te pakken. Werkgevers moeten belonen naar functie en waarde, vrouwen mogen zich sterker opstellen in salarisonderhandelingen.'
Hogere opleiding goed voor salaris
Bij allochtonen is een vergelijkbare trend gaande: de salariskloof is voor jonge allochtonen veel kleiner dan voor ouderen. Zo verdienen Turks sprekende vrouwen van 36-plus gemiddeld 6.500 euro per jaar minder, tegen 2.600 bij de 36-minners.
Beroepskeuze maakt nogal een verschil en daarin blijven Nederlanders vrij traditioneel. Vrouwen kiezen eerder voor de zorg, waar de salarissen doorgaans lager liggen dan in bijvoorbeeld de techniek. 'En als vrouwen na de komst van kinderen parttime gaan werken, heeft dat invloed', zegt Janneke Plantenga, hoogleraar economie aan de Universiteit van Utrecht. 'Onder jonge vrouwen is dat effect nog niet erg zichtbaar, dus zijn daar de verschillen kleiner.'
Voor iedereen geldt: een hogere opleiding betaalt zich uit. Een mbo-opleiding levert per jaar 629 euro extra aan salaris op. Een hbo-opleiding is goed voor een extra 5.567 en een universitaire opleiding 9.877 euro. En dat rendement groeit naarmate men langer actief blijft op de arbeidsmarkt. Bij 36-plussers is het opleidingseffect groter: 1.252 (mbo), 9.654 (hbo) en 18.869 euro (universitair).
