Verwijderen staatsinfuus bij banken kan pijn doen

Welke banken merken iets?
ING kreeg tot twee keer toe staatssteun, verzekeraar Aegon en SNS bank één keer. En ook ABN Amro heeft als genationaliseerde bank met de regels van de eurocommissaris te maken. Zij wil ongezonde banken dwingen onderdelen te verkopen. Banken die in wezen gezond zijn, moeten laten zien hoe ze de staatssteun gaan teruggeven. In beide gevallen ligt de deadline op vijf jaar. Elke bank zal het staatsinfuus op een andere wijze lostrekken. Het wachten is vooralsnog op de dwingende regels die Kroes bij het beëindigen van staatssteun wil hanteren.

Zullen de Nederlandse banken blij zijn met die regels?
Niet echt. Kroes confronteert ze met het grote nadeel van het krijgen van staatssteun: bemoeienis. Om die reden proberen Aegon en SNS Bank hun steun van respectievelijk 3 miljard en 750 miljoen euro zo snel mogelijk terug te betalen. ING kreeg 10 miljard euro directe steun die de bank-verzekeraar ook dit jaar deels nog had willen terugbetalen. ING-baas Jan Hommen gaf tijdens de laatste aandeelhoudersvergadering echter toe dat zijn bank niet zo slim had onderhandeld als Aegon en SNS Bank. Zij kunnen wel, maar ING kan dit jaar niet onder gunstige voorwaarden aflossen.

Is het voor ABN Amro anders?
Voor die genationaliseerde bank is het vooral ongunstig dat Kroes een termijn verbindt aan het staken van de staatssteun. Zou de bank voor een bepaalde datum verkocht moeten worden, dan zit de koper in een zetel en ABN Amro, en daarmee de staat, klem. Kroes blijkt overigens wel gevoelig voor dit bezwaar. Ze heeft de verplichte verkoop van enkele ABN Amro-onderdelen uit de Fortis-boedel al enkele malen uitgesteld.

Wat hebben deze plannen van Kroes te maken met haar onderzoeken naar staatssteun?
Kroes doet vooralsnog in vijf gevallen onderzoek naar staatssteun, waarvan twee bij Nederlandse banken. Maar daar gaat het om ongeoorloofde, dus verboden, financiële hulp. De twee Nederlandse zaken spelen rondom ING en ABN Amro. De staat nam voor 22 miljard euro 80 procent van het risico over van gebundelde hypotheken van ING en waardeerde die portefeuille op 90 procent van de oorspronkelijke waarde. Naar verluidt had het ministerie van Financiën een veel lager percentage voor die waarde willen hanteren, maar drukte centrale bank DNB de 90 procent door. Kroes vindt het percentage en het aandeel van de staat in de portefeuille dermate hoog dat ze vermoedt dat er sprake is van overwaardering en ING zo veel meer steun heeft gekregen dan strikt noodzakelijk – vals spel dus. Bij ABN Amro vertrouwt ze het niet dat de staat eerst 16,8 miljard voor de Nederlandse inboedel van Fortis, inclusief ABN Amro, betaalt, en daarna nog eens een lening van 6,5 miljard omzet in aandelen ABN Amro. Die 6,5 miljard zou in de ogen van de eurocommissaris te veel kunnen zijn en daarmee dus ook ongeoorloofd.

Maakt Kroes dit alles nog mee?
Waarschijnlijk wordt ze, voordat ze de banken haar tanden kan laten zien, vervangen. Ze zit op een post die een van de drie grote EU-landen wil hebben. Meest genoemde opvolgster is Christine Lagarde, de huidige Franse minister van Economische Zaken.