Veilig vliegen

Het betekent niet dat diens poging op Eerste Kerstdag een toestel van Delta/Northwest Airlines op te blazen, kan worden afgedaan als een onbeduidend incident. In Somalië zou eerder al een man zijn aangehouden die voorzien van soortgelijke explosieven aan boord van een vliegtuig had willen gaan. Het zou erop wijzen dat Al Qaida – ditmaal vanuit Jemen – bezig is nieuwe manieren te ontwikkelen om de na ‘11 september’ aangescherpte veiligheidsmaatregelen in de luchtvaart te omzeilen.

Veel vragen over wat er is misgegaan bij de controles op het traject dat de Nigeriaanse student heeft afgelegd, zijn nog niet beantwoord. Zolang de onderzoeken daarnaar nog lopen, moet worden gewaakt voor overhaaste maatregelen. Een bekende reflex na iedere (bijna-)ramp is dat onder politieke druk – ‘hoe heeft dit kunnen gebeuren?’ – vaak maatregelen worden genomen waarvan de effectiviteit allerminst vaststaat. Ook bestaat het risico dat de bescherming van de persoonlijke levenssfeer met een beroep op de veiligheid al te snel opzij wordt geschoven.

Deze argumenten staan het gebruik van de zogenoemde bodyscan op luchthavens niet in de weg. In zekere zin geniet de toepassing van dit apparaat zelfs de voorkeur boven het handmatig fouilleren, een handeling die door veel reizigers terecht wordt beschouwd als een inbreuk op hun lichamelijke integriteit. Het bezwaar dat de bediener van de scanner een blik wordt gegund op iemands naakte lichaam, kan worden weggenomen door de computer het werk te laten doen. Pas als die iets ‘ziet’, zou alsnog een handmatige fouillering moeten plaatsvinden. Nu alle bodyscanners op Schiphol op deze manier worden aangepast, vervalt het privacy-bezwaar. Uiteraard moet zijn gegarandeerd dat de beelden niet worden opgeslagen en later alsnog op internet kunnen opduiken.

Met de introductie van de bodyscan wordt een nieuwe stap gezet in de wedloop tussen beveiligers en potentiële terroristen. Het is een wedloop die per definitie geen einde kent. Terroristen hebben nu eenmaal een voorsprong die niemand hen kan ontnemen: zij zijn bereid hun leven te offeren om anderen de dood in te jagen.

Toepassing van slimme technieken kan de pakkans wel vergroten. Was Abdulmutallab op Eerste Kerstdag door een bodyscan gegaan, dan waren de explosieven vrijwel zeker ontdekt. Geen enkele techniek kan echter de menselijke factor helemaal uitschakelen. Ook dat toont het geval van Abdulmutallab aan, in zowel negatieve als positieve zin.

In negatieve zin omdat de Amerikaanse autoriteiten waarschuwingen kennelijk onvoldoende op waarde wisten te schatten. In positieve zin omdat het de vader was die alarm sloeg over de radicalisering van zijn zoon en daarmee de verantwoordelijkheid toonde die essentieel is om het terrorisme bij de bron te kunnen aanpakken. Daar kan geen bodyscan tegenop.

Reageren? volkskrant.nl/commentaar