Varkensboeren willen veestapel flink inkrimpen

Van onze verslaggever

DEN HAAG

Het plan van de boerenorganisatie LTO-Nederland en de Productschappen voor Vee, Vlees en Eieren liegt er niet om, vinden zijzelf. Voorzitter Doornbos van LTO zegt dan ook verbaasd te zijn dat de minister het aanbod zo koeltjes naast zich heeft neergelegd.

Wien van den Brink, de voorman van de varkenshouders, begrijpt het ook niet. Volgens hem waren de gesprekken met Van Aartsen 'tot de laatste minuut' constructief en leek men het eens te worden. Maar dinsdagavond was het plotseling afgelopen. Van Aartsen zei slechts suggesties van de landbouworganisaties te willen meenemen in zijn eigen afwegingen en deed het plan zelf af als 'cosmetic'. Van den Brink: 'Ik denk dat de minister beduusd was te zien hoe ver wij wilden gaan.'

Van Aartsen wil dat alle varkenshouders 25 procent van hun veestapel inleveren, maar de boeren vrezen dat zo'n generieke maatregel misschien wel 60 procent van de bedrijven de kop kost, en dat er in slachterijen, veevoerbedrijven en transportondernemingen tegen de dertigduizend banen zullen verdwijnen. Doornbos: 'De minister laat ons kiezen: we kunnen de doodstraf afkopen door middel van zelfmoord.'

LTO en Productschap denken dat hun plan beter is voor het milieu, voor de varkenshouders, voor de varkens en voor de werkgelegenheid. Boeren krijgen 'varkensrechten' voor elk varken dat ze hebben. Van die rechten wordt 15 procent opgekocht door de overheid. Die operatie kost 600 miljoen. De sector zelf is bereid meer dan 100 miljoen op te brengen door middel van een heffing van het Productschap voor alle varkenshouders. De minister zou gebruik kunnen maken van een potje van 475 miljoen gulden, dat al geruime tijd klaar ligt voor het oplossen van milieuproblemen in de varkenshouderij.

Om de milieu-effecten van hun plan nog te verhogen, zeggen de boeren op korte termijn door technische maatregelen, met name beter voer, de fosfaatuitstoot van varkens via de mest met nog eens 10 procent te verlagen. Daarmee is de 25 procent mestreductie van Van Aartsen geëvenaard. LTO-baas Doornbos: 'Wij realiseren op deze manier beter de uitgangspunten van de minister dan hijzelf. Met zo'n opkoopregeling van varkensrechten kunnen we sturen, kunnen we herstructureren.' Milieuvriendelijke bedrijven kunnen worden ontzien. Bovendien kan een van de grote kwalen van de sector, de overproductie van biggen en de export daarvan, worden weggenomen door juist zeugenhouders uit te kopen.

Voor Wien van den Brink staat vast dat de minister een verborgen agenda heeft: het wegzuiveren van de kleine bedrijven. Volgens hem draagt Van Aartsens eigen plan nauwelijks bij aan een herstructurering. Overigens gaat Van den Brink er nog steeds van uit dat de minister het plan van LTO uiteindelijk zal overnemen. 'Het is een verstandige minister', zegt hij.

Bij wijze van laatste bod waren de landbouworganisaties zelfs nog bereid om 5 procent van de varkensrechten te doen verdwijnen met de methode-Van Aartsen, de generieke korting, maar ook dat mocht de minister niet vermurwen.

Dat de varkensboeren plotseling bereid zijn om hun sector met 15 procent in te krimpen, heeft alles te maken met de economische effecten van de varkenspest. Secretaris Odink van het Productschap Vee Vlees en Eieren erkent: 'We hebben 20, 30 procent van onze exportmarkten verloren. Natuurlijk zouden we die na een sanering weer kunnen heroveren, maar dat kan alleen met erg lage prijzen. Dat gaat veel geld kosten.'

Volgens het veevoerconcern Nutreco, dat in heel Europa opereert, profiteren Denemarken, Frankrijk en vooral Spanje van de Nederlandse perikelen.