Vakbond en werkgevers metaalsector laten wapengekletter achter zich: ‘We staan samen voor de industrie’

Werkgevers en werknemers in de metaalsector laten het onderlinge wapengekletter achter zich door intensief te gaan samenwerken voor het behoud van werkgelegenheid. Na meerdere stakingen begin dit jaar krijgen de werknemers verspreid over twee jaar 5,3 procent loonsverhoging. Ook wordt het jeugdloon afgeschaft en komt er een vut-regeling voor personeel in ploegendienst.

Werkgeversorganisatie FME en vakbond FNV trekken voortaan samen op met een ‘strategische agenda’ om jongeren technisch te scholen met andere vormen van onderwijs. ‘Een historische doorbraak’, aldus FME-voorzitter Theo Henrar.

Henrar, vorig jaar ontslagen als directeur bij Tata Steel, en FNV-onderhandelaar Albert Kuiper benadrukken het harmoniemodel met een gezamenlijk onlinegesprek met de krant. Henrar: ‘We willen breken met het verleden door anders met elkaar om te gaan. We staan gezamenlijk voor het belang van de industrie. Er is meer wat ons bindt dan wat ons scheidt.’ En Kuiper: ‘De insteek is nu anders. Henrar bracht een nieuw momentum, met hem wil ik de werkgelegenheid in onze sector behouden.’

De FME wilde de inflatie van 2 procent compenseren in het loonbod, Kuiper zag namens vakbond FNV de wensen voor betere arbeidsomstandigheden ingewilligd. Staken loont dus? ‘We zijn in de metalektro altijd al een sterke bond geweest, dat hoeven we niet te bewijzen’, zegt Kuiper. ‘We hebben het bod van FME in januari terecht afgewezen. Maar met wapengekletter conflicten oplossen, mag nooit het doel zijn. Nu was FME ruimhartiger in de arbeidsvoorwaarden, zo komt er een vut-regeling voor mensen die jarenlang zwaar werk in ploegendiensten hebben verricht. Zij kunnen nu eerder stoppen.’

Ronald Dekker, arbeidseconoom bij TNO in Delft, spreekt van de gebruikelijke ‘rituele dans’ tussen werkgevers en werknemers, waarbij dit keer wat meer stampij werd gemaakt. Al jaren waarschuwen arbeidseconomen voor de tanende invloed van vakbonden, zo is in de modebranche bijna niemand lid van een vakbond. In de metaalindustrie is de FNV traditioneel sterk vertegenwoordigd.

Metalektro

In de metalektro komt er 2,3 procent meer salaris bij in 2021 en nog eens 3 procent in 2022. Dekker is er niet van onder de indruk. ‘Deze loonstijging is relatief bescheiden en niet zo imposant als eerdere loonsverhogingen in de metaal of andere sectoren.’

FNV’er Kuiper spreekt van een evenwichtige cao, waarbij maatwerk wordt geboden voor bedrijven die hard zijn geraakt door de coronacrisis. ‘Zo is in deze cao ook het jeugdloon afgeschaft. Als vakbondsman ben ik daar trots op. Jonge mensen komen alleen in aanmerking voor een huur-of koopwoning als ze eerder een volwaardig salaris krijgen.’

Dekker vindt het akkoord dan ook een positief signaal voor jongeren in mbo- of hbo-opleidingen die nu worden aangemoedigd om voor een baan in de techniek te kiezen. ‘Juist de maakbedrijven bieden veel vaste banen aan. De werkgevers kunnen nu goede sier maken door aan te tonen dat je goed kunt verdienen in de metaalbranche.’

De werkgevers in de metalektro kampen met een schreeuwend tekort aan technisch geschoold personeel, zegt Henrar. Hij pleit voor andere vormen van onderwijs om jongeren sneller aan een baan te helpen. ‘We krijgen onvoldoende over het voetlicht dat we interessante banen kunnen aanbieden. We moeten het onderwijs anders inrichten, waarbij mensen uit bedrijfsleven leerlingen de nieuwste technieken bijbrengen. En daarbij hebben we ook de vakbonden nodig.’

Henrar doet ook een oproep aan de politiek om de Nederlandse industrie beter te beschermen. ‘Zeker nu het parlement zo versplinterd is, moeten politieke partijen het belang van de industrie erkennen. Ik vind het van de gekke dat overheden en bedrijven alleen vanwege het prijskaartje bussen bestellen in China, terwijl die ook in Nederland kunnen worden geproduceerd. In dat opzicht hebben zowel werkgevers als de vakbonden nog werk te verrichten.’

Arbeidseconoom Dekker verwacht niet dat de cao in de metalektro een loongolf in andere sectoren zal ontketenen. ‘In de dienstensector leidt een loonsverhoging direct tot prijsstijgingen en dat maakt werkgevers nog huiveriger. Vooralsnog is deze cao een incident.’