Uitsluiten fiscale sancties geen handige zet van Bos

Het was het succesvolste moment uit de afgelopen verkiezingscampagne van de PvdA: Wouter Bos die minister-president Balkenende in het nauw dringt tijdens een tv-debat over de hoogste inkomens. Bos: ‘Noemt u mij drie voorbeelden dat u iets heeft gevraagd van de mensen met de allerhoogste inkomens.’

Toen Balkenende om de hete brij heen bleef draaien: ‘Noemt u er dan twee.’ Om af te sluiten met ‘Oké, één dan’. Het was een retorische truc waarmee Bos veel punten bij de tv-kijkers scoorde.

Blok aan het been
Maar wat in de campagne nog een succes was voor de lijsttrekker van de PvdA, lijkt nu een blok aan het been van de minister van Financiën te worden. Het levert hem publicitaire schade op, en dreigt hem in botsing te brengen met zijn eigen Kamerfractie.

Eind vorige week liet Bos de Kamer weten dat er van hogere belastingen voor topinkomens geen sprake kan zijn. Het is moeilijk de juiste personen met fiscale maatregelen te treffen, het schaadt de concurrentiepositie van Nederland en het leidt alleen maar tot nog hogere looneisen aan de top. Argumenten die al eerder tegen fiscale beknotting zijn ingebracht. Maar niet door een PvdA’er.

Bos wees er dinsdag nog eens op dat er andere middelen zijn om excessieve inkomens en bonussen in het bedrijfsleven aan banden te leggen. In het coalitieakkoord is vastgelegd dat de naleving van de code-Tabaksblat – waarin regels voor goed ondernemingsbestuur zijn vastgelegd – nauwgezet gecontroleerd gaat worden. En dat de ondernemingsraad binnen bedrijven meer invloed krijgt op de beloning aan de top. Daarnaast denkt Bos aan het aanpakken van ontslagvergoedingen, bonussen en optiebeloningen.

Breekijzer
Dat zijn minder vergaande maatregelen dan hogere belastingen. Door fiscale maatregelen nu al uit te sluiten, heeft Bos zijn zwaarste breekijzer in gesprekken met het bedrijfsleven uit handen gegeven. Dat is van direct belang voor de participatietop die het kabinet met werkgevers en werknemers organiseert. De salarissen zullen er zeker aan bod komen. De bonden zijn het beu dat van werknemers al jaren loonmatiging wordt gevraagd, terwijl aan de top de inkomens stijgen.

Dat baart de PvdA zorgen. Met een goed draaiende economie en een groeiend tekort aan arbeidskrachten is het al moeilijk genoeg van de bonden matige looneisen te vragen. Hogere lonen betekent meer kosten voor de bedrijven, en dat is schadelijk voor de economie. Graaiende managers geven de bonden een extra argument hogere lonen te eisen.

Tegen die achtergrond kan het kabinet straks alle drukmiddelen gebruiken om de werkgevers tot matiging te overreden. Het liefst in overleg met de sociale partners.

Initiatiefwetgeving
Mocht dat niet lukken sluit de PvdA-fractie niet uit met initiatiefwetgeving te komen. Fractieleider Tichelaar ziet in het regeerakkoord ruimte op dit gebied. Partijleider Bos kan zijn partijgenoten vandaag in een spoeddebat proberen uit te leggen waarom dat geen goed idee is.