Turks wegennet is dagelijks het toneel van ware slachting

Reuter

ANKARA

'De taxi reed erg hard en de chauffeur heeft klaarblijkelijk niet goed uitgekeken', zegt taxichauffeur Serhat Erksan enkele meters van de plaats waar zich onlangs een botsing voordeed, een beruchte plek in Ankara. Hij wijst waar de vrachtwagen zich in de taxi boorde, en draait zich dan om en wijst op de gekreukelde taxi. De chauffeur overleefde de klap niet.

Zware intercitybussen en overbeladen vrachtwagens razen Erksan voorbij en doen pogingen elkaar in te halen. De buschauffeurs zitten uren achter het stuur als zij de hoogvlakte van Anatolië doorkruisen. Vrachtwagens passeren vóór onoverzichtelijke bochten. De wegen zijn slecht onderhouden en vol.

Verkeerspolitie is er nauwelijks, op alcohol wordt zelden gecontroleerd en om wegsignalering wordt niet gemaald. Het halen van een rijbewijs is een formaliteit. Het resultaat is een dagelijkse slachtpartij op de 61.350 kilometer autoweg die Turkije rijk is.

Verkeersongelukken hebben in de eerste zeven maanden van dit jaar het leven gekost aan tweeduizend Turken, aldus de Stichting voor het Voorkomen van Verkeersongelukken.

In 1995 kwamen in Duitsland 9500 personen om het leven in het verkeer, maar dat land heeft wel zes keer zoveel motorvoertuigen dan er in Turkije rijden en een wegennet dat vier keer zo lang is.

Vergelijkingen met Duitsland laten bovendien buiten beschouwing hoe belangrijk het wegverkeer is voor de Turkse economie en maatschappij. Een beperkt en verouderd spoorwegnet en dure vliegtickets leiden ertoe dat 95 procent van alle passagiersaanbod en 90 procent van alle goederen worden vervoerd over de slechte wegen.

Wetend dat zij de wegen niet kunnen vermijden, accepteren veel Turken de bijbehorende risico's. 'Overal kan me wel iets overkomen. Dus denk ik maar niet te veel aan verkeersongelukken', zegt Arif Iscan. 'In Turkije kan je niet leven als je je leven niet wil wagen. Ik rijd hard. Als ik in mijn auto stap, dan wil ik zo gauw mogelijk op mijn bestemming zijn.'

Maar mannen als Iscan delen de autowegen met voorzichtiger automobilisten. 'Ik ben op van zenuwen en bang als ik rijd. Zorgeloze en onverantwoordelijke chauffeurs kunnen je bij een ongeluk betrekken', zegt Ozgür Büyügenc, een student.

Televisiebeelden van bloedige botsingen en reportages in de krantenover dodelijke ongelukken drukken de Turken dagelijks met hun neus op de gruwelijke gebeurtenissen.

Aan de loopbaan van Aydin Menderes, een gematigde islamitische politicus, kwam bijna een einde toen zijn auto vorig jaar in een afgrond terechtkwam. Hij is sindsdien invalide, maar heeft zijn werk bij de Welzijnspartij voortgezet.

Eén verkeersongeluk was vorig jaar een van de meest opzienbarende gebeurtenissen in de Turkse politiek. Een gezochte bendeleider en hoge politie-officier werden gedood bij een botsing tussen een Mercedes en een vrachtwagen bij de stad Susurluk. Een parlementariër van de toenmalige regeringspartij DYP overleefde de botsing, maar hij kan zich niets meer herinneren, zegt hij.

De chauffeur van de vrachtwagen die de Mercedes aanreed, is een nationale held geworden. Hij ontving een onderscheiding van een kleine linkse partij - 'namens het volk' - uit dank voor zijn rol bij het onthullen van criminele banden tussen de staat en de georganiseerde misdaad.

Vorige maand botsten twee interlokale bussen frontaal op elkaar en kwamen 33 mensen om het leven. Volgens de autoriteiten waren beide chauffeurs achter het stuur in slaap gevallen. Slechtbetaalde buschauffeurs worden vaak verantwoordelijk gehouden voor zulke ongelukken.

Adnan Kambur, die al tien jaar op zulke snelbussen rijdt, verwerpt die beschuldiging. 'Wij hebben tachografen in onze bussen zodat de politie kan controleren hoe hard en hoe lang we hebben gereden. Maar ze kijken alleen naar het rijbewijs van de chauffeurs. Bovendien kunnen automobilisten ook moe worden, of niet soms?'

Kambur geeft de busondernemingen de schuld. Zij dwingen de chauffeurs lange diensten te draaien. Soms meer dan zestien uur, zegt hij. En zij jagen de concurrrentie aan tussen chauffeurs op hetzelfde traject.

'Als bedrijven bussen tegelijkertijd op dezelfde weg laten rijden, zullen zij harder gaan rijden om hun rivaal in te halen. Dan gebeuren er ongelukken.'

De regering heeft maatregelen aangekondigd in een nieuwe poging het bloedbad op de weg in te tomen. Naast lessen veilig verkeer op de basisschool en de inzet van meer politiepatrouilles, wordt ambtenaren gevraagd elke verkeersovertreding te melden.

De maatregelen maken geen indruk op de chauffeurs en de passagiers. 'Politiecontroles zijn flauwekul. Chauffeurs kopen de politie om en ontlopen hun straf. Dus wat maken die controles nou uit?', zegt een vrouw die een bus instapt.

Een oplossing is pas in zicht als de chauffeurs erin slagen 'het monster in zichzelf', zoals de borden zeggen, te temmen.