Russisch gas stroomt weer, tot volgende conflict

Moskou Vanaf vanochtend acht uur Nederlandse tijd vloeit er weer Russisch gas voor de Europese markt via de Oekraïense pijpleidingen. ‘Tenminste, als er geen nieuwe obstakels komen’, zei topman Miller van het Russische Gazprom maandagavond, als om eraan te herinneren dat het geschil tussen de buurlanden uiterst explosief blijft.

De exportkraan via Oekraïne – de route waarlangs 80 procent van het Russische exportgas naar Europa vloeit – is dan zes dagen volledig dicht geweest. De gevolgen daarvan worden gevoeld in een vijftiental Midden-Europese landen en op de Balkan. Zelfs als de kraan weer opengaat zal het op zijn minst 24 uur duren voordat het gas de eerste Europese consumenten bereikt.

De hervatting van de Russische gasleveranties is mogelijk gemaakt door bemiddeling van de Europese Unie. Het voorziet in het toezicht van waarnemers op de pijpleidingen waardoor het gas vloeit. Rusland eiste de komst van zulke waarnemers, omdat het Oekraïne ervan beschuldigt het voor de Europeanen bedoelde exportgas illegaal af te tappen. Oekraïne ontkent dit stellig.

Gisteren kondigde zich al een nieuw conflict aan dat de komende dagen opnieuw voor onderbrekingen kan gaan zorgen. De Oekraïense premier Timosjenko zei dat Oekraïne een deel van het exportgas moet gebruiken als ‘technisch gas’ om de druk op het systeem te houden. Volgens Gazprom moet contractueel gesproken Oekraïne zelf voor dat gas zorgen – en het anders kopen. Zo niet, dan zal Rusland het exportvolume opnieuw verminderen met het volume dat Oekraïne aftapt.

Rusland zal de gasleveranties voor de Oekraïense markt nog niet hervatten. Daarvoor moet eerst overeenstemming worden bereikt over de prijs die Oekraïne dit jaar gaat betalen, de betaling van achterstallige Oekraïense schulden, en de hoogte van de doorvoertarieven. Deze onderhandelingen zitten nog altijd muurvast. Zo eist Rusland nu 450 dollar per 1.000 kubieke meter (was 179), terwijl Oekraïne niet meer dan 235 wil betalen.

Naar verwachting kan de bilaterale patstelling nog wel even voortduren. Beide zijden willen in deze slechte economische tijden het onderste uit de kan halen – en Oekraïne zegt ditmaal genoeg gasreserves te hebben om het tot het einde van de winter zonder Russisch gas te kunnen uitzingen.