'Rem op olie en gas is niet realistisch'

Ook als de wereld verder opwarmt en de klimaatproblemen groter worden, zal olie- en gasreus Shell geen moeite hebben om investeerders en aandeelhouders te vinden, zegt Ben van Beurden, algemeen directeur van Shell. 'Als investeerders afhaken, komen daar anderen voor terug. Het betekent waarschijnlijk iets minder kerken en universiteiten, maar meer hedgefondsen. Shell zal altijd investeerders vinden. '

Van Beurden verwerpt het idee dat oliemaatschappijen hun waarde zullen verliezen zodra de effecten van klimaatopwarming zich duidelijker gaan manifesteren. De angst voor zo'n carbon bubble is volkomen onterecht, betoogde hij donderdag bij de presentatie van de jaarcijfers van Shell, waaruit blijkt dat Shell investeringen schrapt vanwege de lage olieprijs. In het vierde kwartaal steeg de brutowinst ten opzichte van een jaar eerder, van 2,2 naar 4,2 miljard euro.

Wie de carbon bubble propageert, mist het punt dat de wereldwijde vraag naar energie de komende decennia sterkt blijft groeien, zegt Van Beurden. 'Het is uitgesloten dat duurzame energiebronnen volledig in de behoeften gaan voorzien. Op dit moment leveren zon en wind minder dan 1 procent van de wereldwijde energievraag. Op middellange termijn kan dat misschien 15 of 20 procent worden, ik vermoed met een hoofdrol voor zon. Maar zeker niet tot 80 procent, zoals actiegroepen zeggen en helaas ook allerlei filmsterren in soundbites laten weten.'

Van Beurden erkent dat het 'bijzonder moeilijk' zal zijn om te voorkomen dat de aarde meer opwarmt dan 2 graden, wat volgens de meeste experts de veilige grens zou zijn. Een consequentie daarvan zou echter zijn dat een groot deel van de wereldbevolking het recht op meer energiegebruik wordt ontnomen, vindt hij.

'Moeten we tegen Afrika zeggen dat ze nu evenveel energie gebruiken als Spanje, en dat het daar ook in de toekomst bij moet blijven? Mogen we landen als Nigeria en Oeganda verbieden om olie- en gasreserves in hun bodem te gebruiken? Ik maak me zorgen over de manier waarop die discussie wordt gevoerd. Niet alleen als baas van Shell, maar ook als wereldburger die iets meer van energie weet dan de meeste mensen.'

Shell houdt vast aan de strategie dat de vervanging van kolen door gas ook enorm kan bijdragen aan minder uitstoot van het broeikasgas CO2. Ook is Van Beurden voorstander van een heffing of belasting op de uitstoot van CO2, wat een van de belangrijkste agendapunten zal zijn voor de klimaatconferentie in Parijs eind dit jaar. 'Liefst wereldwijd natuurlijk, maar we kunnen er op kleinere schaal mee beginnen.'

Met een prijs op CO2-uitstoot worden investeringen in de opslag van CO2 in de bodem sneller rendabel en kan gas beter concurreren met kolen als brandstof voor energiecentrales. Dat is een van de strategieën van Shell om wel gas en olie te kunnen produceren en toch minder broeikasgas in de atmosfeer te brengen.

In zijn eigen boekhouding houdt het bedrijf 'vrijwillig' rekening met een mogelijke heffing van 40 dollar (ruim 35 euro) per ton CO2. Oud-Shelldirecteur Jeroen van der Veer liet eerder weten dat die prijs zou moeten worden verdubbeld om ook werkelijk effect te hebben op de uitstoot. 'Om de samenleving zo ver te krijgen is waarschijnlijk een klimaatramp nodig', dacht hij.

Van Beurden sluit niet uit dat Shell opnieuw gaat investeren in duurzame energie, maar heeft geen plannen in die richting. Het oliebedrijf heeft nu nog enkele kleine belangen in windparken in de Verenigde Staten en Nederland.

De omstreden olieboring in Alaska gaat wat Shell betreft dit jaar zeker door. Het project werd vorig jaar onderbroken nadat de milieubeweging met succes de milieuvergunning van de Amerikaanse overheid had aangevochten. Inmiddels zijn bijna alle benodigde vergunningen binnen. 'Zodra het kan, gaan we boren om te onderzoeken. Het gaat om miljarden vaten olie die daar potentieel te winnen zijn.'

Langer wachten is ook geen optie, zegt hij. De licenties voor het gebied lopen af in 2019, en ook bij niet boren kost het in stand houden van de locatie 1 miljard dollar per jaar.