Rabobank: Russische olieboycot brengt Nederland al in recessie

Ook de boycot van alleen olie, waarover de Europese Unie (EU) nu besluit , leidt waarschijnlijk al tot een recessie. ‘Onze berekeningen laten in dat scenario een lichte krimp zien van drie kwartalen later dit jaar en begin volgend jaar. Twee kwartalen van aangesloten krimp van de economie noem je een recessie’, aldus Rabo-econoom Hugo Erken.

Rusland zelf zal overigens de meeste economische schade lijden. Bij alleen een totale olieboycot krimpt de Russische economie met 13 procent. Bij een boycot van zowel olie als gas is dat 23 procent over 2022 en 2023. Dat komt neer op een totaal bedrag van tussen de 850 en 1.300 miljard dollar.

Er is volgens de Rabobank groeiende maatschappelijke en politieke steun voor een zo vergaand mogelijke boycot van olie en gas. Maar de economische gevolgen daarvan zijn niet altijd helder, zo menen de Rabo-economen. De krapte op de arbeidsmarkt en de bedrijfswinsten zetten mensen op het verkeerde been. Zij wijzen erop dat de huidige inflatie – die met name een gevolg is van de gestegen energieprijzen na de inval in Oekraïne – veel langzamer economische activiteiten afknijpt.

Nog een ineenstorting Russische economie

Pas over een periode van 12 tot 18 maanden zal de krimp zich echt doen voelen. Hoe erg die wordt, hangt af van de politiek. Russische kolen vallen al onder het sanctiepakket. Ook is door de EU een boycot van Russische olie afgekondigd, hoewel daar voor sommige landen zoals Hongarije en Slowakije uitzonderingen voor zijn gemaakt. De Rabo verwacht dat de huidige olieprijs bij alleen een olieboycot stijgt tot 170 dollar per vat en bij een olie- en gasboycot tot 200 dollar per vat. Nu schommelt die tussen de 110 en 120 dollar.

Op dit moment lijkt de economische schade voor Rusland zelf mee te vallen. Van de verwachting dat de Russische economie zou instorten na de eerste sancties is weinig terechtgekomen. De koers van de roebel is zelfs volledig hersteld. Door de enorme stijging van de olie- en gasprijzen maakt Rusland zelfs gigawinsten. Alleen dit jaar zou Rusland, zonder verdere maatregelen, 321 miljard dollar extra verdienen op olie- en gasexporten. In de laatste twee maanden is dat alleen al 63 miljard dollar, waarvan 44 miljard van EU-landen.

Nederland leunt op fossiele brandstoffen

Rusland heeft inmiddels landen verplicht hun olie en gas af te rekenen in roebels. Twee landen die daaraan niet wilden voldoen , Polen en Bulgarije, krijgen sinds 27 april geen Russisch gas meer. Daar is volgens de Rabo nog een mouw aan te passen, omdat zij kunnen terugvallen op energieleveranties uit andere EU-landen, zoals Poolse kolen.

Een boycot van Russisch gas is nog niet aangekondigd. Tot nu toe is vooral Duitsland daar tegen. Een gasboycot betekent dat in Europa de vraag naar gas met 10 tot 15 procent zou moeten dalen. Dat is niet te compenseren door vloeibare gasimporten (lng) uit landen als Qatar of de VS omdat die al op maximumcapaciteit opereren.

Voor Nederland zal het betekenen dat bij een onmiddellijke gasboycot het land in november, zonder een daling van het gebruik van gas, door de gasvoorraad heen zou zijn. Om te voorkomen dat we met fysieke tekorten komen te zitten, zou de gasprijs hard moeten stijgen om de vraag op het beperktere gasaanbod aan te laten sluiten. En dat leidt tot economische schade. Erken: ‘Het probleem is dat Nederland voor 80 procent van zijn energieverbruik afhankelijk is van fossiele brandstoffen. In andere Europese landen is dat lager. Daarom zal bij een gas- en olieboycot de Nederlandse economie met 4,5 procent krimpen, tegen 2,6 procent voor de hele eurozone.