PostNL maakt zich op voor de pakketgekte: ‘We dromen zelfs over pakketten’

PostNL had het al druk met Sint en Kerst, maar Black Friday en Cyber Monday zijn daar nog bijgekomen. In een sorteercentrum in Sassenheim is het postbedrijf druk bezig alle pakketjes dit jaar wél op tijd geleverd te krijgen.

In een doos van beton en staal zo groot als een voetbalveld sorteren tientallen medewerkers in oranje truien tienduizenden dozen en zakken op postcodegebied. Ze werken hard, opgewekt, routineus. In het sorteercentrum van PostNL in het Zuid-Hollandse Sassenheim is geleidelijk naar de piekmaanden november en december toegewerkt. Met extra diensten moeten de PostNL-mannen en -vrouwen de storm van de feestdagen overleven.

Het luistert allemaal heel nauw. Alle medewerkers zitten vast aan tijdschema’s om te zorgen dat de bezorgers op tijd kunnen inladen. ‘Ik heb duidelijk mijn tijdvakindicatie niet gehaald’, grapt directeur operatie Iris van Wees, wanneer ze een paar minuten later dan gepland met haar praatje begint. Ze legt uit hoe PostNL omgaat met de oplopende pakkettendrukte, die ongeveer begint met Black Friday in november en eindigt in januari als het deel van de kerstcadeautjes dat niet goed is bevallen retour komt.

Op piekdagen kunnen er twee keer zoveel pakketten binnenkomen als in de rest van het jaar. Op ‘normale’ dagen gaat het om 800 duizend pakketten, nu worden er ongeveer 1,5 miljoen per dag verwacht. ’s Nachts wordt er eerder gesorteerd dan normaal, zodat om 6 uur ’s ochtends alles al gereed is voor de bezorgers in de eerste twee shifts. ‘We dromen zelfs over pakketten’, wordt in een filmpje voor de pers gezegd. Veertig of vijftig ritten extra worden er gereden met 350 man.

In het sorteercentrum van PostNL zijn er langere werktijden en er worden extra vrachtwagens ingezet; 1.100 in plaats van de gewoonlijke 800. Dat betekent dat er ook meer mankracht nodig is: nu werken er vijfduizend bezorgers, duizend mensen meer dan normaal.

Single's day

De drukte wordt steeds groter, nu Amerikaanse koopjesdagen als Black Friday en Cyber Monday ook hier traditie beginnen te worden. ‘Dan heb je ook nog het Chinese Single’s Day’, zegt Van Wees. ‘Het waait allemaal over naar Nederland en het zit erg dicht op Sinterklaas.’ Van alle ‘feestdagen’ groeit Black Friday nu het hardst. Die vrijdag na Thanksgiving – de vierde donderdag van november – bestellen Nederlanders extra veel spullen. ‘Het afgelopen jaar groeide Black Friday met 30 procent meer bestellingen dan het jaar daarvoor’, zegt Van Wees. ‘Dus daar moeten we even op letten.’

Over de verschillende rolbanden, hoog in de hal, schuiven kleine en grote pakketjes op millimeters afstand van elkaar naar één band. De machine aan de band berekent de grootte en weet precies wanneer welk pakketje tussen twee andere pakketjes in kan komen. Medewerkers zorgen dat de streepjescodes leesbaar zijn voor de scanapparaten. Vandaag reizen 55 duizend pakketjes door de gehele hal, tijdens de piek is dat 64 duizend.

Van de pakjes die opgestapeld liggen in rolcontainers – een soort supermarktkarretjes – heeft de helft blauwe stippen. Dat kan maar één afzender betekenen: Bol.com, PostNL’s grootste klant, zegt Van Wees. Verder komen Zalando – oranje strepen op witte zakken – en Coolblue – blauw met een oranje logo – vaak langs tussen een doos van skishop.nl, een terrasverwarmer en de incidentele kerstverlichting. Een donutvormig voorwerp – misschien een winterband – kan niet op de reguliere rolband en wordt apart gezet.

De bezorgers zijn tevreden met hun werk, zeggen ze terwijl ze hun busjes inladen. Een van hen bezorgt vandaag meer dan 6 kubieke meter aan pakjes: 800 kilo, in de vorm van 347 pakketjes. Zijn territorium is een winkelgebied. ‘Wacht maar tot volgende week’, lacht hij. Met Sinterklaas wordt het nog drukker dan het nu al is. Pakketbezorger Karin Hectors (46) loopt mee op de vloer. Ze werkt ‘netjes acht uur’ per dag, ‘niet meer’. ‘Het is wel vermoeiend, deze periode, maar het heeft ook wel iets dat we met z’n allen ervoor gaan’, zegt ze. Het voelt voor haar knus en ‘kerstig’.

Op tijd?

PostNL heeft vorig jaar tienduizenden pakketten niet op tijd voor de feestdagen kunnen leveren. Overal in de bezorgketen probeert het bedrijf herhaling te voorkomen. Zo moedigt PostNL webwinkels aan hun klanten te vragen de bestellingen af te halen in fysieke winkels. Ook hoopt de pakketbezorger dat webwinkels de levertijden aanpassen van producten die voor de klant vermoedelijk minder haast hebben.

Ook ging PostNL in gesprek met enkele grote bedrijven en brancheorganisatie Thuiswinkel.org om de schade te beperken. Zo is besproken, met onder andere Bol.com, om van Black Friday een Black Week te maken – een hele week vol korting die op de beruchte vrijdag zelf stopt in plaats van begint – met als doel dat bestellingen ook meer gespreid gedaan worden en de druk niet te hoog oploopt. PostNL begon met Thuiswinkel een campagne om mensen ervoor te waarschuwen ruim op tijd de cadeaus te bestellen.

Toch ging het dit jaar al even mis. Afgelopen maandag had het postbedrijf urenlang een landelijke storing bij de 3.400 pakketpunten, waar de pakketjes niet gescand konden worden. Leggen consumenten, die de laatste jaren bijna op de minuut willen weten hoe laat hun pakketje komt, niet een te grote druk op PostNL? ‘Eigenlijk is een krap tijdvak voor ons handig. Dan weet de klant wanneer die thuis moet zijn en staan wij niet voor gesloten deuren’, zegt depotmanager en de baas van ‘Sassenheim’ Dennis Brakkee.

Is het mogelijk voor een bezorger om ál die krappe ‘tijdvakindicaties’ op een dag te halen? ‘De klant wil vooral weten hoe het er met het pakketje voor staat’, omzeilt woordvoerder Dagna Hoogkamer de vraag. Op tijd of niet op tijd, de klant wil in ieder geval op de hoogte gehouden worden. En de postbezorgers weten waar ze het voor doen: wie de perfecte score van 100 procent haalt, krijgt van Brakkee een oorkonde én een Mars-reep.

Geen toeslag

Op de arbeidsvoorwaarden van PostNL is jarenlang kritiek geweest. Pakketbezorgers zouden voor hun werk een te laag tarief ontvangen en te veel druk voelen. Bezorgers krijgen geen toeslag op feestdagen, maar dat is volgens Van Wees ook niet nodig. ‘Met Kerst wordt er niet gewerkt door bezorgers.’ De medewerkers die wel werken ‘verdienen sowieso al meer, omdat ze meer werken. En op zondag geldt standaard een toeslag.’ De overname van Sandd door PostNL verandert vooralsnog niets aan de situatie van medewerkers of zzp’ers: ‘Sandd is van de posttak, daar hebben wij weinig mee te maken.’

De prijzen voor pakketten, post- en decemberzegels gaan binnenkort omhoog, maar PostNL denkt niet dat dit de hoeveelheid pakketjes en brieven beïnvloedt. De postzegels worden inmiddels elk jaar duurder, omdat weinig mensen brieven en kaarten versturen. Pakketten worden juist duurder omdat er véél verzenders zijn. ‘Dat werd wel weer tijd na 5,5 jaar dezelfde prijs voor pakketten, terwijl de markt enorm aan het groeien is’, vindt Van Wees.

Van Wees en Hoogkamer benadrukken dat PostNL dit jaar nulurencontracten probeert te vermijden. In plaats daarvan zijn bezorgers aangenomen via een tussenbedrijf. Dan zijn er nog zzp-bezorgers, die eigen geld in hun bezorgbus investeren en werken voor één opdrachtgever: PostNL. Het suggereert schijnzelfstandigheid, maar de vandaag aangesproken pakketbezorgers klagen niet.

Pakketbezorger Karin vertelt hoe depotmanager Brakkee weleens soep klaarzet voor de medewerkers. ‘We proberen het toch zo leuk mogelijk te maken’, zegt Brakkee. De Sint komt binnenkort langs, zegt hij blij, en op zijn Sassenheimse sorteercentrum wordt ook een kledinginzamelingsactie gehouden voor minderbedeelden. ‘Op de vloer gaan we gezellige muziek draaien’, zegt een medewerker als ze langsloopt. De voorpret voor de feestdagen zit er goed in. Karin kijkt alweer uit naar alle hectiek die komen gaat om al die tienduizenden pakketjes op tijd bij de open haard of kerstboom te krijgen. ‘Al klinkt dat misschien gek.’