Politieke hypocrisie
DE aftrek van de hypotheekrente kost de overheid scheppen met geld. Vorig jaar ging er 10,9 miljard mee heen, 3,2 miljard meer dan minister Zalm van Financiën had verondersteld toen hij eind 1997 het belastingplan van de 21ste eeuw maakte....
Het einde van de gekte op de huizenmarkt is nog lang niet in zicht, laat staan de run op hypotheken. In de eerste helft van dit jaar werd al voor 76 miljard aan nieuwe hypotheken afgesloten. Woningbezitters zoeken naar steeds slimmere hypotheekvormen. Wie handig is, laat de fiscus ruim meebetalen aan leuke dingen.
Mocht de huizenmarkt instorten, dan is de ellende nauwelijks te overzien. Voor particulieren niet, voor banken niet en evenmin voor de overheid. De Nederlandsche Bank heeft bij herhaling gewaarschuwd de kredietverlening in te tomen. De Raad van State heeft het kabinet op het hart gedrukt de aftrek aan banden te leggen.
Een klein begin is gemaakt: de rente van de hypotheek op het tweede huis mag straks niet meer worden afgetrokken. Voor het overige maakt het kabinet zich weinig zorgen. Het ministerie van Financiën rekent vooralsnog niet op belastingtegenvallers, hoezeer de Leidse onderzoekers dat ook veronderstellen.
Per saldo is er nog weinig aan de hand, al is de aftrek in de jaren negentig verdubbeld. De extra uitgaven worden gecompenseerd door de hogere opbrengst van de belasting op onroerend goed en de almaar groeiende opbrengst van de overdrachtsbelasting. Als straks de tarieven in de inkomenstenbelasting dalen, daalt als vanzelf ook de aftrekpost van betaalde rente.
VVD, CDA en D66 waren er als de kippen bij om het Leidse onderzoek te relativeren, want aan het verworven recht mag niet worden getornd. Premier Kok en PvdA-fractieleider Melkert drukten al eerder elke afwijkende mening in eigen kring de kop in. Praten mag, maar de discussie moet niet tot een ander beleid leiden en zeker niet tot onrust bij het electoraat.
Het systeem van aftrek van rente is bedoeld om de gemiddelde Nederlander aan een eigen huis te helpen. Dat is gelukt. Steeds meer mensen met lagere en middeninkomens kochten een huis en profiteerden van de aftrek. Maar de bezwaren tegen het systeem blijven bestaan; vooral de rijken profiteren ervan. Volgens de Rijksuniversiteit Leiden komt 45 procent van het fiscale voordeel (4,8 miljard gulden) terecht bij de 7 procent hoogste inkomens.
Alleen al die conclusie moet voor de PvdA voldoende reden zijn de politieke hypocrisie over de hypotheekrente-aftrek overboord te zetten en zelf onrechtvaardigheden te onderzoeken. Zolang de portemonnaie van de rijken worden gespekt, valt niet te verkopen dat er maar mondjesmaat extra geld is voor gezondheidszorg of onderwijs.
