Polen houden Bunschoten wakker

Marek - 23 jaar, rode baard, bleke huid, vriendelijk gezicht - heeft pas deze maandag zijn dorp Wolczyn in het Zuid-Westen van Polen verruild voor een typisch Nederlands bakstenen huis in een rustige straat in Bunschoten. En net in dit huis in de Veenestraat, met een te-koopbord in de goed onderhouden voortuin, zijn twee van zijn landgenoten afgelopen vrijdag zodanig hard met elkaar op de vuist gegaan dat een traumahelikopter een van hen zwaargewond naar het ziekenhuis moest vervoeren.

Marek begrijpt dat zoiets zijn landgenoten geen goede naam bezorgt. 'Ik ben hier met mijn broer en mijn neef gekomen om kratjes te gaan schoonmaken in een fabriek hier in de buurt', zegt hij. 'De meeste Polen zijn vreedzame mensen die hard werken.'

Maar voor de VVD- en de SGP-fractie was deze vechtpartij de druppel die de emmer liet overlopen. Zij riepen dinsdagavond de gemeenteraad uit zijn reces bijeen om over de problemen met de Polen in hun dorp te praten.

Politieke belangstelling

'Half april was er een schietpartij waarbij Polen waren betrokken', zegt VVD-fractievoorzitter Wiebe de Boer. 'Ook was er de afgelopen maanden een georganiseerde fietsendiefstal en werd een agent door Polen bedreigd. Twee keer in drie maanden een helikopter boven ons rustige dorp, dat zijn wij niet gewend. Het is wachten tot er een dode valt. Extra toezicht is nodig, op bijvoorbeeld hoeveel mensen er in een huis mogen wonen.'

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Bunschoten vindt het een goed moment om met de raad over het beleid voor arbeidsmigranten te praten. 'Het gaat er bijvoorbeeld om na hoeveel tijd de gemeente van een Pool kan verwachten dat hij zich gaat inschrijven in de gemeente', zegt een woordvoerder.

Overbuurman Jos Grob in de Veenestraat is blij met de politieke belangstelling voor het onderwerp. In de buurt staan opvallend veel huizen te koop. Vaak worden deze dan tijdelijk verhuurd aan arbeidsmigranten.

'Na het overlijden van onze overbuurman vorig jaar zitten er telkens andere Polen in dat huis', vertelt Grob. 'Toen er twee stelletjes in zaten, hadden we geen last. Maar met alleen mannen hoor je veel geschreeuw, vooral in het weekend. Ze drinken anders dan wij gewend zijn en gaan daarmee door tot weet ik veel waar. En ze zetten hun auto overal neer.'

Officieel zijn er ruim 400 Polen ingeschreven in Bunschoten. Veel inwoners zeggen dat er veel meer zijn. Ze werken onder meer in de bakkerijen en de visverwerking. 'Ons dorp profiteert ook van hun goedkope handjes', zegt een 65-jarige bewoonster verderop in de straat. 'Maar wie zich niet gedraagt moet terug naar Polen.'

Een 44-jarige bewoner van de Nijkerkstraat om de hoek is genuanceerder. 'Het gaat om een paar incidenten, we moeten het probleem niet overdrijven. Misschien dat het de mensen hier pijn doet dat er nu Polen wonen in de mooiste huizen van het dorp.'

'Nederland goed'

Naast hem heeft een Pools gezin een huis gekocht. Grzegorz (44) en zijn vrouw spreken nauwelijks Nederlands of Engels. Met gebaren en losse woordjes leggen ze uit dat ze van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat in de vleesverwerking werken. Daarna zijn ze druk met hun honden en hun zoontje van 6, dat op een Nederlandse school zit. En dan gaan ze slapen. 'Nederland goed, wij blijven', zegt Grzegorz.

Uitzendbureau Covebo uit Nijkerk betreurt het incident met zijn werknemers in de Veenestraat. 'Wij doen al jaren zaken in Bunschoten en hebben er veel bedrijven als klant', zegt directeur Henk Buitink. 'Wij verzorgen ook de huisvesting, vaak in woningen die langer te koop staan.'

Buitink beklemtoont dat zijn uitzendbureau niet meer mensen in een woning plaatst dan is toegestaan. Meestal gaat dat goed, benadrukt Buitink. 'Nu zijn er wat incidenten kort op elkaar waarbij Poolse krachten betrokken zijn, alleen vorige week trouwens met mensen van ons uitzendbureau. Maar het straalt wel op ons af.'

Volgens de 21-jarige winkelmedewerkster van de Poolse supermarkt Swojak in het oude centrum van het dorp speelt er nog iets anders. 'De uitzendbureaus halen steeds meer laagopgeleide mensen naar Nederland en dan krijg je dit soort verschrikkelijke taferelen', zegt de Poolse met een bril en halflang steil haar - met haar naam wil ze niet in de krant nu ze zo kritisch over haar landgenoten praat.

Zelf is ze in Polen begonnen aan een studie fysiotherapie. Maar omdat daarin geen werk is in Polen, is ze naar familieleden gegaan die al eerder naar Nederland waren getrokken. Nu werkt ze in de supermarkt. Het Poolse bier verkoopt het best, zegt ze. 'Polen houden van dit bier. Nederlanders trouwens ook.'