Plots bezit je als overheid een failliete bank, wat dan?

De Amerikaanse overheid nam de falende Silicon Valley Bank in bezit. Nu is het zaak dat ze er een goede prijs voor krijgt.

Het komt zelden voor dat ik genoeg geld op mijn rekening heb staan om een bank te kopen. Zo verrassend is het dus niet dat er vorig weekend geen uitnodiging op de mat viel om voor de juiste prijs Silicon Valley Bank (SVB) over te nemen. De Californische techbank is over de kop gegaan wegens mismanagement bij de bank zelf, en laksheid bij politici en toezichthouders.

De Amerikaanse overheid nam de bank in bezit, maar dat moet een kortstondige affaire zijn. Uncle Sam is nu eenmaal niet behept in het runnen van banken. Idealiter gebeurt zo’n overheidsinterventie op vrijdagavond, en is de probleembank tegen zondagavond verkocht aan een financieel solide partij. Beleggers hebben dan maandagochtend bij het openen van de beurs geen reden om te panikeren, wat anders een besmettingseffect op gang kan brengen.

In tijden van grote nood kan de overheid rechtstreeks een bank aanspreken met de vraag ‘Hé, wil jij dit probleemkind niet snel overnemen? Als je hier tekent bij het kruisje, regelen we een lening voor de aankoop.’

Dat is precies wat gebeurde bij de overname van zakenbank Bear Stearns door JPMorgan in maart 2008, een paar maanden voordat de financiële crisis in volle kracht uitbrak. Bear Stearns zat in de penarie vanwege overmatige risico’s, en beleggingen in rommelhypotheken. Voor de overname kreeg JPMorgan een lening van 30 miljard dollar van de Federal Reserve.

‘We kochten geen huis’, zou de ceo van JPMorgan, Jamie Dimon, achteraf zeggen, ‘maar een huis dat in brand stond’. De bank kreeg daar spijt van. De kwaliteit van de beleggingen van Bear Stearns viel tegen, de kosten van de overname waren hoger dan verwacht, en JPMorgan erfde heel wat dure rechtszaken.

Bij Silicon Valley Bank koos de overheid voor een andere tactiek. Kandidaat-kopers mochten vorig weekend de boeken van SVB inkijken om een inschatting te maken van hoeveel waarde er nog uit te halen valt. Bij een normale overname kan een boekenonderzoek weken of zelfs maanden duren, in dit geval was dat amper een paar uur.

Bonussen

Wie denkt dat potentiële kopers bij een strijd op leven of dood gegarandeerd een opgelucht of dankbaar management aantreffen, heeft het bij het verkeerde eind. Toen in 1998 het Amerikaanse hedgefonds Long-Term Capital Management (LTCM) op het punt stond om onderuit te gaan, kwamen onder meer bankiers van Merrill Lynch snuffelen aan de boeken.

LTCM, opgericht door twee Nobelprijswinnaars voor de economie, had zich heel scherp gefinancierd. Tegenover elke dollar eigen vermogen stonden 55 geleende dollars. Hoewel de interne risicomodellen voorspelden dat de kans dat LTCM al zijn kapitaal in een jaar tijd zou kwijtspelen uitkwam op 1 gedeeld door een 10 met 24 nullen, gebeurde dat al vier jaar na de oprichting.

Tijdens het bezoek van Merrill Lynch zei Victor Haghani, een van de financiële wonderboys van LTCM nog wat een ongelofelijke slag de zakenbank zou slaan. Uit de LTCM-modellen rolde immers een veel hogere waardering van de beleggingsportefeuille dan uit die van Merrill Lynch. ‘Wij geloven niet dat jullie gelijk hebben’, aldus Haghani. ‘Jullie zouden eigenlijk moeten investeren bíj ons.’ Zoals Roger Lowenstein vaststelde in zijn uitstekende boek When Genius Failed (2000): ‘Haghani was als de man die terwijl hij verdrinkt zijn voorwaarden dicteert aan de redder.’ Merrill paste uiteindelijk voor de overname. [*]

Dat probleem speelde niet bij SVB, want daar was het management meteen na het overheidsingrijpen vervangen. Kandidaat-kopers zullen er vooral bereidwillige werknemers hebben aangetroffen (zeker ook omdat die enkele uren voor de val van de bank nog bonussen hadden gekregen, en ze daarna waren gevraagd om nog 45 dagen aan te blijven tegen anderhalve keer hun normale loon).

Weinig animo

Vooralsnog is er geen koper gevonden voor de gehele bank (wie weet de onverbeterlijke aandachtstrekker Elon Musk, ‘I’m open to the idea’). Wat ongetwijfeld meespeelt, is dat er weinig animo is om de grootbanken mee te laten bieden. Daarnaast lijkt de overheid niet bereid om de overname aantrekkelijker te maken via de belofte om toekomstige verliezen voor een deel te compenseren.

Daardoor stijgt de kans dat de bank in stukken wordt verkocht. Voor de beleggingsportefeuille zijn verschillende gegadigden (het zijn veelal erg liquide beleggingen zoals staatsobligaties), en ook de leningen zouden makkelijk de deur uit moeten kunnen gaan (private equitybedrijven zoals Apollo, Ares, Blackstone, Carlyle en KKR hebben al interesse getoond).

Deze scenario’s hebben zich ook dichter bij huis al afgespeeld. Na de nationalisatie van Fortis in 2008 door België en Nederland was er geen enkele partij geïnteresseerd om de bank-verzekeraar in zijn geheel over te nemen. Fortis werd opgesplitst, en België verkocht zijn deel vrijwel meteen daarop aan de Franse bank Paribas Fortis. Nederland koos ervoor om ABN Amro in staatshanden te houden, met het plan om de bank op termijn terug te privatiseren (een langzaam proces). In de VS is het evenwel ondenkbaar dat de overheid de Nederlandse route volgt, en jarenlang zelf bankiertje gaat spelen.

[*] LTCM zou later gered worden door een syndicaat van banken, onder leiding van de Federal Reserve. Iets soortgelijks gebeurde deze week met het zieltogende First Republic Bank, dat van elf verschillende banken in totaal 30 miljard dollar overgeschreven kreeg.