Philips wil koste wat kost af van onvoorspelbare pensioenrisico's

In maart van dit jaar legde Philips de wens op tafel om de banden met het eigen pensioenfonds door te knippen. Als dat doorgaat worden de beleggingsrisico's geheel doorgeschoven naar het fonds en dus naar de deelnemers en gepensioneerden. Tot dusver hebben de bonden dat geweigerd. Vandaag zitten Philips en de bonden opnieuw rond de tafel om te praten over een nieuwe CAO Het belang van Philips bij het op afstand plaatsen van het pensioenfonds is duidelijk: RJ 271. Dit is geen nieuw vliegtuigtype, maar de aanduiding van de nieuwe boekhoudregels die op 1 januari 2005 van kracht worden. Volgens die regels zijn bedrijven verplicht schommelingen in de verplichtingenvan hun eigen pensioenfonds jaarlijks in de cijfers te verwerken. Dat kan grote gevolgen hebben voor de winst en de balansverhoudingen.

Philips probeert RJ 271 te omzeilen door het pensioenfonds in feite te verzelfstandigen. De pensioenverplichtingen voor het concern worden dan overzichtelijk en hanteerbaar: de premie die Philips jaarlijks afdraagt aan het fonds, en meer niet.

Ook andere grote ondernemingen worstelen met de nieuwe boekhoudregels. Chemieconcern Akzo Nobel heeft de plannen om het eigen pensioenfonds te verzelfstandigen tot een beleggingsfonds onder druk van de bonden een jaar in de ijskast moeten zetten. Maar bij Vendex KBB is de strijd gestreden.

Bij het detailhandelsconcern bleek twee weken geleden dat de bonden zich niet principieel verzetten tegen het doorknippen van de banden met het pensioenfonds, maar ze vragen daar wel een prijs voor. 'Je kunt niet met een beroep op boekhoudregels alle risico's afschuiven op het pensioenfonds', zegt Anja Jongbloed, CAO-coördinator bij FNV Bondgenoten. 'Wij vragen garanties voor de toekomst.'

Die garanties behelzen op de eerste plaats een kostendekkende premie voor een langere periode. Bij Philips zetten de bonden in op vijf jaar. Daarnaast willen de bonden een opslag op de premie om al ingegane pensioenen te verhogen en, indien noodzakelijk, een opslag om de buffers, die het pensioenfonds nodig heeft om koersdalingen op de beurs op te vangen, op te bouwen.

'Zo scheppen we meer zekerheid en stabiliteit voor de ondernemingspensioenfondsen', meent Jongbloed. Bijkomend voordeel is dat de bonden bij deze fondsen eindelijk een voet tussen de deur krijgen. En als de beurs weer stijgt, kunnen ondernemingen na de verzelfstandiging geen greep meer doen in de kas van het fonds, zoals in het verleden is voorgekomen.

Philips is tot nu toe niet bereid gebleken de prijs, die de bonden vragen, te betalen. Vendex KBB deed dat wel. Het concern stortte in 2001 een kleine 80 miljoen gulden in het pensioenfonds, overigens niet alleen om tekorten aan te vullen, maar ook om de financiële positie van de pensioenfondsen van Vendex en KBB na de fusie gelijk te trekken. Bovendien verplicht Vendex KBB zich ook om de komende twee jaar, en waarschijnlijk langer, een hoge pensioenpremie te betalen.