Peter Wakkie pleit voor betere bescherming tegen vijandige overnames

Door omstandigheden waar de bedrijven zelf weinig aan kunnen doen (lage rentes, een sterke dollar) zijn de voorheen machtige Nederlandse concerns verworden tot makkelijk op te peuzelen overnamehapjes, zegt Wakkie: 'Als wij nu niet voor onze belangen opkomen dan zegt de samenleving over vijf jaar: waarom hadden jullie toen niets gedaan?'

Hij is voorzitter van de raad van commissarissen van technologiebedrijf TomTom en tot voor kort voorzitter van de raad van commissarissen van uitgever Wolters Kluwer. Eerder was hij onder meer commissaris bij ABN Amro en lid van de raad van bestuur van Ahold (moederbedrijf Albert Heijn).

Samen met commissarissen Jan Hommen (ex-ING) en Jeroen van der Veer (ex-Shell) is hij pleitbezorger van een nieuw wetsvoorstel om de Nederlandse bedrijven meer juridische vuurkracht te geven bij vijandige overnames. Minister Henk Kamp onderzoekt onder hun aansporing de mogelijkheid om beursbedrijven een zogeheten bedenktijd te geven van een jaar zodra zij een ongevraagd overnamevoorstel op de mat krijgen.

Waarom een jaar bedenktijd?

'Die termijn heb je als bestuur en commissarissen nodig om je werk goed te kunnen doen. Wij moeten een afweging maken of een overname wel in het belang is van alle betrokkenen in het bedrijf: de aandeelhouders, maar tevens de klanten en de werknemers. Ook moet een bestuur de kans krijgen om zijn eigen plannen uit te voeren. Nu worden we opgejaagd en onder druk gezet. Bovendien zijn sommige aandeelhouders te veel gespitst op het op korte termijn realiseren van koerswinst. Een overnamebevriezing is daarom goed.'

Nederlandse multinationals hebben in het verleden de wereld veroverd via buitenlandse overnames. Nu zijn zij zelf een keer aan de beurt en vragen ze opeens bescherming van de overheid. Is dat niet wat hypocriet?

'Nee, want het gaat om de manier waarop je een ander bedrijf overneemt. Toen ik zeven jaar lang bij Ahold in de top zat, heeft dat bedrijf een aantal overnames gedaan in het buitenland. Bij Wolters Kluwer heb ik eveneens vele overnames meegemaakt als commissaris. Maar ze waren altijd vriendelijk. Overnames zijn dus niet per definitie slecht, maar wel als ze zonder de vrijwillige instemming van de ander gebeuren. Dan kun je geen goede afspraken maken.'

Het beursgenoteerde telecombedrijf KPN vindt die extra wettelijke bescherming helemaal niet nodig, het schudde eerder zelf de Mexicanen af. Waarom toch dit paternalisme?

'Met de huidige beschermingsmogelijkheden valt het tegen hoor. Niet alle beursgenoteerde bedrijven kunnen zich zo goed als KPN weren tegen hun belagers. In het buitenland is dat allemaal beter geregeld. In Frankrijk is een paar jaar geleden bijvoorbeeld een wet aangenomen die bedrijven ruime protectie beidt tegen vijandige overnames, onder meer door toekenning van een dubbel stemrecht aan trouwe aandeelhouders. De zogeheten Volkswagengesetz verleent op zijn beurt aan de Duitse deelstaat Nedersaksen een vetorecht over alle belangrijke aandeelhoudersbeslissingen bij de autofabrikant. In Nederland hebben we dus nog wat wettelijk reparatiewerk te verrichten op het terrein van overnamebescherming.'

Wat maakt het uiteindelijk uit wie er waar aan de touwtjes trekt in een bedrijf?

'Bij ABN Amro hebben we al in 2007 kunnen zien hoe een aandeelhouder met maar een procent van de aandelen de verkoop en opsplitsing van een bedrijf kan veroorzaken. Inmiddels zijn we minder naïef, een paar lessen rijker. Want het feit is gewoon: zodra de beslissingen van een onderneming in het buitenland genomen worden, neemt eveneens de kans toe dat er banen en onderzoeksplaatsen verdwijnen.'