Oude tijden herleven met kamperende krakers op de Dam

amsterdam Tientallen koepeltentjes omringen het Vrijheidsbeeld op de Dam in Amsterdam, zaterdagavond. Ze zijn neergezet door krakers en sympathisanten, die daar willen schuilen voor de regen. Veertig jaar na hun illustere voorgangers bereidt een grote groep ‘Damslapers’ zich voor op een nacht op het plein. Het is een ludiek protest tegen het kraakverbod, dat 1 oktober van kracht wordt. Komende week volgen meer acties.

Vroeg in de avond komen honderden actievoerders samen op de Dam. De meesten staan gemoedelijk met elkaar te praten, met een blikje bier in de hand. Een dj houdt de stemming erin, met punk- en skamuziek.

‘Dat kraakverbod is fokking dom’, zegt Davy (19), die de aandacht trekt met zijn enorme geel/rode hanekam. ‘Ik ga op het plein slapen omdat ik boos ben dat de staat kapitalisten helpt die fokking grote panden kopen en daarmee niks doen. Het is oneerlijk; er staan nu al mensen op straat.’

Vanaf komende zaterdag is iedere kraker strafbaar. Dan komt een einde aan het gedoogbeleid voor bewoners van panden die langer dan een jaar leegstaan. Wie wil blijven kraken, riskeert een jaar gevangenisstraf.

Dat zal sommigen afschrikken, erkent Erick (33). ‘Kijk, op mijn tentje staat: mijn nieuwe huis. Ik moet binnenkort op straat gaan wonen.’ Meent hij dat? Hij plukt even aan zijn sikje. ‘Nou ja, na zeven jaar kraken is het voor mij genoeg geweest. Ik wil niet een jaar de cel in voor het recht om te wonen. Waarheen ik ga, weet ik nog niet. De prijzen op de woningmarkt zijn belachelijk hoog.’

Wat begint als een vrij gewoon feestje, ontwikkelt zich tot een soort happening. Vuurspuwers vertonen hun kunsten en de zogeheten ‘rebel clowns’ bouwen op het plein een namaakvilla, inclusief meubilair. Op de steentjes van het plein ontvouwt zich een levensgroot Monopolyspel.

Kraken gaat door, is de boodschap van velen. Actievoerders zeggen dat ze niet rekenen op een ontruimingsgolf. Lokale politici zullen in de praktijk geen prioriteit geven aan maatregelen tegen kraakpanden (zie kader).

Er is weinig vertrouwen in maatregelen die toenemende leegstand moeten voorkomen. In de nieuwe wet staat dat eigenaren de gemeente binnen een half jaar moeten informeren als hun pand leeg staat, op straffe van een boete. Dan kunnen ambtenaren er, in overleg, een gebruiker in zetten.

‘Dat is onuitvoerbaar’, meent kraker Arnold (29). ‘Moeten ambtenaren iedere dag op hun fiets de stad in, panden controleren? Dit is holle wetgeving, van rechtse partijen die zieltjes willen winnen.’

Er is veel veranderd sinds 1970, toen allerlei mensen sliepen op de Dam van de ‘hippiehoofdstad’ van Europa. Nu is er veel minder sympathie voor krakers.

‘Het huidige sentiment is: blijf met je handen van andermans eigendom af’, beaamt Kade (28). ‘Wij krakers hebben last van vooroordelen. Bijna niemand weet dat negen van de tien krakers een pand verlaten als de eigenaar er echt iets mee gaat doen. We doen dit uit idealisme.’

De politie laat uiteindelijk toe dat op de Dam wordt geslapen. Volgens een woordvoerder hebben de actievoerders ‘geen overlast veroorzaakt’. Een aantal is opgepakt voor kleine overtredingen, zoals wildplassen.