Operatie Clickfonds wordt 'optietovenaar' fataal DNB stuurt directie Bangert Pontier weg

Van onze verslaggever

AMSTERDAM

De toezichthouder op het bankwezen heeft daarmee bijna zijn zwaarste geschut in stelling gebracht. Het zwaarste middel van DNB is de sluiting van het bedrijf. Soortgelijk optreden van de centrale bank was er in 1992 bij de NMB, toen bestuursvoorzitter Scherpenhuyzen Rom en bestuurder Soetekouw weg moesten, en eind jaren tachtig bij Staal bankiers, toen T. Jongbloed het bankvak uit werd gezet.

Met het wegsturen van de directie was voor Bangert Pontier het leed nog niet geleden. Gistermorgen deed justitie ook nog eens een huiszoeking in het pand aan de Amsterdamse Keizersgracht.

De bank wordt ervan verdacht dat ze ongebruikelijke transacties met contant geld niet, zoals is voorgeschreven, heeft gemeld bij het daartoe bestemde Meldpunt Ongebruikelijke Transacties van de CRI. Ook zou de bank mogelijk zijn betrokken bij het witwassen van geld.

De zaak kwam aan het rollen toen het actualiteitenprogramma Nova vorige week bekend maakte dat de effectenhandelaar E. Swaab grote hoeveelheden contanten opnam van rekeningen bij Bangert Pontier. Bangert Pontier zei die transacties te hebben gemeld bij De Nederlandsche Bank, en dat melding bij het daartoe bestemde Meldpunt niet nodig was.

De centrale bank besloot daarop over te gaan tot een 'regulier onderzoek' bij Bangert Pontier en stuitte op grote overtredingen van de Wet Melding Ongebruikelijke Transacties, kortweg MOT. Op grond daarvan werd het vertrouwen in de directie opgezegd.

Bij het Meldpunt MOT was inmiddels ook een belletje gaan rinkelen. Volgens het ministerie van Justitie heeft het Meldpunt de zaak onder de aandacht van de landelijke officier van justite gebracht. Bovendien kreeg justitie nog eens een aangifte van de kant van De Nederlandsche Bank. Die meldde overtredingen van de wet-MOT en bovendien 'zeer veel grote cashtransacties die mogelijk duiden op witwassen', aldus het persbericht van de Amsterdamse justitie.

De raad van commissarissen van Bangert Pontier heeft zondag S. Schouten en H. Pieterson benoemd tot directeuren. Waar het tweetal vandaan komt, is onbekend. Noch De Nederlandsche Bank, noch Bank Bangert Pontier, noch diens moedermaatschappij Friesland Bank wil mededelingen doen over de identiteit van het duo.

Bangert Pontier kwam in 1992 tot stand toen het oude Amsterdamse commissionairshuis J. Frederik Bangert fuseerde met het betrekkelijk jonge optiehuis Henkelman, Pontier, Van Drie & Partners. De twee bedrijven hadden last van een slinkende marge en dachten die samen te kunnen vergroten.

J. Pontier, de laatste tijd steeds meer de sterke man binnen het bedrijf, staat bekend als een uiterst kundige optietovenaar. Hij is de man die het clickfonds uitvond. Wat dat betreft past zijn dramatisch vertrek erg goed bij de naam Operatie Clickfonds, die justitie aan de hele operatie heeft gegeven.

In 1995 lanceerde Bangert Pontier het beleggingsfonds Escape, een vorm van beleggen waarbij het risico, altijd inherent geweest aan beleggen, werd weggenomen door middel van een optieconstructie. De fiscus kon zo'n risicoloze winstmaker echter niet over zijn kant laten gaan, en wilde het rendement beschouwen als een vorm van rente. Naar aanleiding van Escape formuleerde de belastingdienst nadere regels, die nu de basis vormen onder het woud van clickfondsen dat inmiddels is gegroeid.

De bank kwam begin dit jaar grotendeels in handen van Friesland Bank. De DAF-familie Van Doorne en andere particulieren deden hun aandelen van de hand. Friesland Bank kreeg 60 procent, de directie zelf kreeg 40 procent. De symbiose leek duidelijk: Friesland Bank zoch uitbreiding van zijn dienstverlening in de richting van de beurs, en Bangert Pontier zoch een distributiekanaal voor zijn producten.

De zaken gingen ook vorig jaar al niet slecht. Bangert Pontier verdiende 2,9 miljoen gulden op een totale bate van 10 miljoen. Het eigen vermogen bedroeg 30 miljoen.

Die getalen maken ook duidelijk dat de bank wellicht wat te toeschietelijk is geweest bij zijn serviceverlening aan E. Swaab. Deskundigen denken dat Swaab goed was voor mogelijk 5 à 10 procent van de inkomsten van Bangert Pontier.

J. Pontier trad vorige week al tijdelijk terug als commissaris van de Amsterdam Exchanges, de Amsterdamse beurzen.