Openheid plein zowel geprezen als verguisd
Bijna zesduizend Amsterdammers uit de Museumpleinbuurt zeiden indertijd nee tegen de renovatieplannen voor het plein. Bij de heropening, zondag, lopen de meningen uiteen....
Ze heeft tegengestemd bij het buurtreferendum over het Museumplein: 'Ik vond het verschrikkelijk dat die bomen weggingen.' Haar vriendin beaamt: 'Dat was vreselijk.' Maar nu de opknapbeurt klaar is en de dames genieten van de door de deelraad en middenstand aangeboden lunch, zijn ze best tevreden met hun nieuwe plein.
'De openheid die erin zit', prijst Lita Busselman. 'Drie jaar zijn ze hier bezig geweest en ik heb gevolgd wat ze deden. Je raakt eraan gewend.' Anna Sprenkeling was 'dol op het oude Museumplein'. 'Nu het nieuw is, vind ik het jammer dat je vanaf het Concertgebouw het Museumplein niet kunt zien. Maar het is landschappelijk. Het is groots en weids.'
De lunch is aangeboden door de deelraad, als compensatie voor de overlast gedurende de afgelopen drie jaar. De buurtbewoners die te kennen gaven dat ze wilden deelnemen, kunnen zondag een picknickmand ophalen met croissants, jus d'orange en belegde broodjes. De rieten mand mogen ze houden. De lunch voor buurtbewoners is zondag het begin van de openingsmanifestatie.
De picknick is een slim gebaar van het bestuur. De buurt had felle kritiek op de plannen van de Deense landschapsarchitect Andersson. In 1996 organiseerden actieve bewoners een niet-officieel referendum. Zesduizend buurtgenoten deden mee, van wie 98 procent 'nee' liet horen.
Aan de tafels ontstaan spontane gesprekken over de minnen en plussen van het plein. Ondanks de kritiek van toen overheerst nu tevredenheid - of berusting: 'Het ligt er nu eenmaal.' Anna Sprenkeling heeft de meeste kritiek. 'De bankjes zijn oerlelijk, om maar wat te noemen.' Busselman kijkt haar verbaasd aan: 'Ik ben eraan gewend geraakt. Je ziet het groeien. Het is niet zo lelijk als wat je soms elders in de stad ziet. Neem het Damrak. Dan denk je: hoe verzínnen ze het.'
Dorien van der Waerden is blij dat de verbouwing van het Museumplein is doorgegaan. Ze is trots op de vijver. Zij wijst naar een tafel naast haar. Daar zit Andersson. 'Ik had hem in een hoorzitting gevraagd om water op het plein. Het water is gekomen.'
Ze zit in het bewonerscomité dat protesteerde tegen de plannen. 'Er waren allerlei ideeën, zelfs eentje om het plein te bebouwen met villa's en hotels. Ik ben blij dat het open en groen is gebleven.'
Aad Stoop schuift aan: 'Ik hoorde op tv iemand zeggen dat het Museumplein is veranderd van een mediterraan in een Scandinavisch plein. Open en kaal. Mooi gezegd. Ik mis de bomen, dat bladerdek. Daardoor had het plein warmte. Dit plein mist sfeer.' Stoop zegt niet dat hij het niet mooi vindt, maar: 'Ik moet eraan wennen.'
De picknicktafel biedt zicht op een grote, blinde, grijze muur zonder ramen. Stoop weet dat hij nooit zal wennen aan het koekblik, de pedaalemmer, of welke bijnaam de nieuwe vleugel van het Van Goghmuseum dan ook zal krijgen. Algemene bijval. 'Het had de kleur van de omgeving moeten krijgen', zegt Sprenkeling. Van der Waerden: 'Het is misschien een mooi gebouw, maar niet hier.'
Stoop mist de veelbesproken snelweg die vroeger het plein doormidden kliefde. De picknicktafels staan op de plaats waar vroeger de klinkers lagen. Stoop reed daar graag met zijn oude Volvo overheen. 'Dat had wel wat, dat geroffel.' De anderen zijn blij dat de weg weg is. 'Hij liep van niks naar nergens' (Van der Waerden).
Stoop vindt medestanders in fietsende buurtbewoners. 'Was die weg er nog maar', verzucht Madelon Carels. 'Er was een fietsstrook en je kon snel van de ene naar de andere kant.' 'Moet je nu komen', vult Maarten Carels aan. 'Het is een doolhof geworden. Je moet scherpe bochten maken - dat lukt niet als je een kind voorop hebt.'
De Carelsen, ook buurtbewoners, zijn zondag voor het eerst komen kijken. Bij het referendum hebben ze tegengestemd. Nu vinden ze: 'Het is groen en dat valt mee. Hier is het best mooi.' Maar toch: 'De deelraad had niet zo'n rare Deen moeten kiezen voor het ontwerp. De gemeente had gewoon gras kunnen neerleggen en klaar, zonder al die frutseltjes. Bovendien heeft die Deen absoluut geen verstand van fietsen.'
Stoop gelooft dat alles een kwestie is van wennen; na verloop van tijd gaat iedereen van het plein houden. 'Ik hoop alleen dat het gras het houdt en dat het geen modderpoel wordt. Als je over twintig jaar voorstelt het gras weg te halen en bomen te planten, komen de Amsterdammers weer in opstand.'
