Ook 'groene' koelkasten voorzien van sjoemelsoftware

Dat zeggen Duitse en Japanse experts tegen de Volkskrant, in reactie op geruchten dat er ook massaal gesjoemeld wordt met de energielabels van koelkasten. Op dit moment is de kans daarop volgens hen klein, omdat de testprocedures zijn verbeterd.

De fraude heeft zich voorgedaan in Japan, zegt Rainer Stamminger van de sectie huishoudtechniek van de universiteit in Bonn. Hij onderzocht testprocedures in Europa, de Verenigde Staten en Japan en promoveerde op het werkelijke energiegebruik van koelkasten in meer dan duizend Europese huishoudens.

Panasonic-koelkasten hebben de Japanse energietest misleid door tijdens de procedure 'overbodige' functies uit te schakelen, zegt hij. Dat wordt bevestigd door Chiharu Murakoshi , onderzoeker op het Jyukankyo Research Institute in Tokio. Tot 2005 waren de tests in Japan volgens hem gemakkelijk te manipuleren.

'In dit geval voelde de koelkast de testmodus aan, en reageerde daarop door de ventilator en de verwarming (tegen aanvriezen) uit te zetten. De meetmethode is daarop veranderd', zegt hij per e-mail. 'Overigens maken we ons nog steeds wel zorgen over het energiegebruik, dat in werkelijkheid groter is dan de zeer lage opgave van de fabrikant.'

Op de huidige Europese testmethode voor koelkasten bestaat veel kritiek, zegt de Duitse hoogleraar Stamminger. De test lijkt nauwelijks op de manier waarop mensen hun koelkast in het echt gebruiken: de deur blijft gesloten; het koelcompartiment is leeg en de omgevingstemperatuur blijft continu op 25 graden.

Reeël beeld

Toch geeft de test een reëel beeld van het energiegebruik van de 'gemiddelde consument', is zijn conclusie. Waarschijnlijk heffen de verschillende effecten elkaar op. Aanwijzingen voor het manipuleren van de Europese test heeft hij niet.

Het energiegebruik wordt vooral bepaald door de omgevingstemperatuur, de instelling van de thermostaat en de temperatuur van de spullen die erin worden gezet, stelt Stamminger. Maar nog veel meer door de manier waarop consumenten hun koelkast gebruiken.

Volgens zijn onderzoek varieert de omgevingstemperatuur in de praktijk tussen 0 tot 40 graden en worden kasten tussen 0 en 240 keer per dag geopend. Één op de zes Franse consumenten laat warme schotels nooit afkoelen voor ze in de koelkast te zetten. De interne thermostaat staat in Engeland en Spanje gemiddeld veel lager dan in Duitsland en Frankrijk - ergens tussen de 0 en 12 graden.

Voor fabrikanten is het geteste energiegebruik echter van groot belang. De stroomconsumptie van huishoudelijke apparatuur moet vaak voldoen aan wettelijke eisen die steeds strenger worden. Apparaten met het zuinigste label worden het best verkocht. Op dit moment gaan de (volgens de EU-norm) zuinigste A+++ koelkasten zoveel efficiënter om met energie, dat consumenten geadviseerd wordt apparaten van acht jaar of ouder voortijdig voor deze exemplaren te vervangen.

Vaste factoren

De Europese consumentenorganisaties die koelkasten testen, zeggen geen aanwijzing te hebben voor fraude met koelkasten. De enige manier waarop dat zou kunnen, is inderdaad door het manipuleren van de automatische ontdooifunctie, denkt de testexpert van de Consumentenbond.

'Misschien is een koelkast zo te programmeren dat hij de eerste 48 uur van een testperiode geen no-frost cycle doormaakt. Ons testprogramma heeft daarom sinds dit jaar de clausule dat er pas gestopt wordt als er werkelijk een no-frost cycle is geweest', zegt hij.

Voor de rest is het volgens de expert 'vrij lastig' om met een koelkasttest te sjoemelen. 'Die test duurt lang en is vooral afhankelijk van vaste factoren zoals de isolatie, de kwaliteit van de motor, het koudemiddel en de hoeveelheid stroom die het kost om een bepaald temperatuurverschil vast te houden.'

Panasonic Nederland zegt in een reactie dat haar Japanse koelkasten van voor 2005 niet in Europa zijn verkocht. De eerste koelkast van het Japanse merk verscheen pas in 2010 op de Nederlandse markt.