Olieprijs vindt weg omhoog
Olieproducerende landen mogen voorzichtig beginnen met opgelucht ademhalen: de dramatische val van de olieprijs is voorbij. Een vat olie dat nu rond de vijftig dollar (44 euro) kost, wordt de komende twintig maanden weer enkele tientjes duurder. Het prijsniveau van de afgelopen drie jaar, toen het vat ruim 100 dollar kostte, zit er niet meer in.
Dat is de voorspelling van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) die dinsdag haar nieuwe prognose van de oliemarkt presenteerde. De adviseur van de 29 belangrijkste olie-importerende landen verwacht dat de vraag naar olie iets sneller zal stijgen dan het aanbod, met een lichte prijsstijging tot gevolg.
De productie van relatief dure Amerikaanse schalieolie vlakt tijdelijk af, maar blijft een van de twee belangrijkste bronnen van extra olie in de nabije toekomst. De andere is Irak, dat haar aandeel in de oliemarkt blijft versterken. Het land blijft daarmee het buitenbeentje van OPEC, het kartel van olie-exporterende landen.
Scherpe prijscorrectie
Nu het stof enigszins is neergedaald, beschouwt het IEA de prijsimplosie van de afgelopen vier maanden als een relatief normale marktbeweging. Zo ongeveer om de tien jaar ondergaat de olieprijs een scherpe correctie, zoals ook rond 1973, in 1986, in 1999 en in 2008. De recente prijsdaling is volgens de experts wel bijzonder omdat hij veroorzaakt werd door zowel een (te) hoge productie als een afgenomen vraag.
Impliciet geeft het Energieagentschap toe zich eerder vergist te hebben in de grote impact van de Amerikaanse schalie-industrie, die veel meer olie op de markt heeft gebracht dan voor mogelijk werd gehouden. Aan de vraagzijde kantelt het beeld nu ook opkomende economieën als China hun olievraag proberen af te remmen, onder meer om stedelijke luchtvervuiling te bestrijden.
Op wereldschaal buigt de groei om van klassieke industrie naar informatietechnologie, waarvoor minder olie nodig is. Ook blijft gas marktaandeel van olie afsnoepen en worden hernieuwbare energiebronnen, zoals zonnepanelen en windturbines, relatief goedkoper. 'De vraagdynamiek en de rol van olie in de brandstofmix ondergaan een drastische verandering', staat in het rapport.
Door de verwachte economische groei neemt de vraag naar olie echter nog steeds toe, zij het langzamer dan tot dusver aangenomen. Volgens het IEA stijgt de wereldvraag van 92,4 miljoen vaten per dag in 2014 naar 93.3 miljoen vaten in 2015. Dat is bijna een miljoen minder dan de 94.2 miljoen die vorig jaar nog werd voorspeld.
Perfect storm
Olieproducent Rusland stevent af op een 'perfect storm' van prijsdaling, handelssancties en een ingestorte Roebel, stellen de experts. De verwachte Russische productie neemt tussen 2014 en 2020 af met 560 duizend vaten tot 10,4 miljoen per dag. Dat is nog minder dan de productie die in 2010 werd bereikt.
De productie van olie uit schalie- en andere lastig te bereiken olievelden in de VS loopt daarentegen op in 2020 van 3,6 miljoen naar 5,6 miljoen vaten per dag, verwacht het IEA. Vorig jaar bedroeg die productie 3,6 miljoen vaten per dag. De olie uit traditionele bronnen op land en zee is daarbij niet meegerekend.
De landen die niet bij de OPEC horen, laten hun productie jaarlijks groeien met 570 duizend vaten tot 2,8 miljoen in 2020. De OPEC-landen zien de productie in deze prognose toenemen met 1,2 miljoen vaten tot 36,2 miljoen per dag in 2020. Bijna al die groei komt uit Irak.
