Oekraïne binnenvallen is voor Tankstation Rusland simpelweg winstgevend, dus open die Groningse gaskraan

Rusland is een tankstation dat zich voordoet als land, zei de Amerikaanse senator John McCain in 2015 na een bezoek aan Oekraïne. Met deze rake typering wijst hij tevens de manier aan om de Russische president Poetin op de knieën te dwingen: ophouden er te tanken. Met het Groninger gasveld kan Nederland hieraan een bijdrage leveren. Maar dan zijn de euro’s deze keer wel voor Grunnen en niet langer voor de schatkist. En alleen als ze het zelf willen.

De inval van het Russische leger in Oekraïne betaalt zichzelf, ruimschoots. De aanzienlijke kosten van oorlogsvoering verdient Rusland terug met de prijsstijgingen van olie, gas en tarwe op de wereldmarkt. De exportinkomsten hieruit vloeien grotendeels naar de Russische schatkist, want de producenten zijn grotendeels staatsbedrijven. De Russische staatsschuld behoort dan ook nu al tot de laagste ter wereld terwijl de deviezenreserve juist aanzienlijk is. Olie en gas worden nu eenmaal in dollars afgerekend.

De sanctie-retoriek van Rutte en andere westerse leiders klinkt scherp, maar zet weinig zoden aan de dijk. De wereld dreigt ermee Tankstation Rusland niet langer te bevoorraden met ruitenwisservloeistof, pepermunt en dagverse bloemen, maar zolang Europa er gewoon blijft tanken klotsen de dollars bij eigenaar Poetin tegen de plinten.

Poetin een mafkees? Vast. Maar de inval in Oekraïne lijkt me gebouwd op een solide economische rekensom, met als bonus op de winst een extra land dat aan de Russische zegekar kan worden gehangen.

Ophouden met tanken dus. Voor de langere termijn waren we dat toch al van plan, vanwege het klimaatbeleid. Maar op de korte termijn is het lastig, omdat Rusland Europa voorziet van een aanzienlijk aandeel van de hier verbruikte fossiele brandstoffen. Maar er zijn wel degelijk opties. Zo kom ik bij het Groninger gasveld.

Vooropgesteld: de Groningers zijn door de Nederlandse overheid de afgelopen decennia grotelijks belazerd. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek vloeide er sinds de opening van het veld, in 1959, zo’n 417 miljard euro naar de schatkist (in prijzen van 2018). Maar van fatsoenlijke afhandeling van de schade die in Groningen door gaswinning is aangericht is nog steeds geen sprake.

Tegelijkertijd: dat veld is nog voor een kwart vol. Er ligt daar nog in de orde van grootte van 100 miljard euro publieke gaswinst onder de grond. En we willen ophouden met het subsidiëren van Tankstation Rusland. Ligt hier geen kans?

Alleen als de Groningers ervoor te porren zijn. Maar ik zou denken: als de Nederlandse staat zijn financiële aandeel in de gaswinning nou eens overdoet aan (de provincie) Groningen? Zodat er een Gronings Gasfonds ontstaat? Met een toekomstige waarde van 100 miljard. Een fonds waarmee getroffen Groningers eindelijk hun woningen kunnen laten fiksen zonder oeverloos bureaucratisch geneuzel. Een fonds waarin ruim geld overblijft om te investeren in de economie en maatschappij van Groningen? Een fonds, uiteraard, dat de in het verleden aangerichte schade één op één verhaalt bij de Nederlandse staat (en lekkere diepe zakken heeft om daar eens goed voor te gaan zitten)? En uiteraard met volledige Groningse zeggenschap over het tempo waarin dat gas wordt opgepompt?

Zo zou je een hele zwerm vliegen in één klap uit de lucht kunnen slaan. Groningen verlost van Haags wanbeleid. Groningers met schade snel uit de brand geholpen. Groningen rijk(er). Groningen gasbaas in eigen provincie. En niet te vergeten: minder klanten voor Tankstation Rusland.

Frank Kalshoven is directeur van De Argumentenfabriek. Reageren? Email: frank@argumentenfabriek.nl.