Nederland zzp-land: meer eenmansbedrijven dan ooit
Nederland telde eind 2015 liefst 1.777.183 bedrijven. Nooit stonden zoveel bedrijven ingeschreven bij de Kamer van Koophandel (KvK). Alleen al de laatste vijf jaar zijn er bijna 400 duizend bedrijven bijgekomen. Vooral vrouwen en 65-plussers hebben veel vaker een bedrijf.
De groei van het totaal aantal ondernemingen is vooral een gevolg van een toenemend aantal zzp'ers (zelfstandigen zonder personeel).
In 2015 nam het aantal zzp'ers met 6 procent toe tot 928.279. Ook signaleert de KvK een groei bij parttime zzp'ers. Parttime zzp'ers geven bij hun inschrijving aan dat ze hun ondernemerschap voor maximaal 15 uur per week uitoefenen. Hun aantal komt per 1 januari 2016 uit op 425.202, een toename van 4 procent (17.458 bedrijven) ten opzichte van 1 januari 2015. In totaal komt het aantal eenmansbedrijven in Nederland daarmee uit op 1.353.481. In het laatste jaar zijn volgens de KvK vooral in de sector groene energie veel meer eenmansbedrijven ontstaan. Ook in de ict en de media (freelance journalisten) nam het aantal zzp'ers toe.
Het midden- en kleinbedrijf (bedrijven met 2 tot 250 werknemers) groeit veel minder snel. In 2015 kwamen daar 552 bedrijven bij, waardoor het totale aantal uitkomt op 421.713. Het grootbedrijf (ondernemingen met meer dan 250 personeelsleden) nam vorig jaar met slechts twintig toe tot in totaal 1.437.
Politieke discussie
Over de toename van het aantal bedrijven is een heftige politieke discussie gaande, waarin VVD en PvdA tegenover elkaar staan. De VVD juicht het groeiende aantal ondernemingen toe. De PvdA vreest dat veel mensen noodgedwongen zijn gaan ondernemen, doordat zzp'ers goedkoper zijn en mensen in vaste dienstbetrekking verdringen.
De PvdA is net als de FNV bang dat de economie hierdoor in een neerwaartse spiraal terecht kan komen. Dat gebeurt als zzp'ers noodgedwongen onder de prijs gaan werken, ook omdat zij zich niet verzekeren. Dit kan bedrijven doen besluiten nog meer vast personeel te vervangen door zzp'ers omdat dat goedkoper is. Dat leidt uiteindelijk tot een race to the bottom en een afname van het bbp.
Woordvoerder Ursul Schaap van de KvK kan alleen concluderen dat 'Nederland in de afgelopen jaren stukken ondernemender is geworden'. Uit eerdere onderzoeken is volgens hem duidelijk naar voren gekomen dat veel mensen bewust voor het ondernemerschap kiezen en daar niet door omstandigheden toe worden gedwongen.
Dalende aantal faillissementen
De toename van het aantal bedrijven - zeker in het mkb en het grootbedrijf - hangt ook samen met het dalende aantal faillissementen. In 2015 gingen 5.145 bedrijven failliet. Dat waren er 25,5 procent minder dan in 2014. Dat duidt volgens de KvK op een verbetering van de economie.
Het aantal 65-plus-ondernemers neemt in relatieve en absolute zin toe: van 5,1 van het totaal aantal ondernemers in 2010 (56.598 ondernemers) naar 7,9 procent per 1 januari 2016 (117.114 ondernemers). Volgens Schaap komt dat niet doordat veel 65-plussers uit verveling of uit geldgebrek een bedrijf beginnen. 'Het betekent dat meer mensen na hun 65ste doorgaan met ondernemen. Dit kan verschillende oorzaken hebben: mensen werken gewoon lekker als ondernemer door na hun 65ste of het is lastig om een opvolger te vinden die het bedrijf wil overnemen.' Ook het aantal vrouwelijke ondernemers groeit zowel relatief als absoluut: van 31,9 procent eind 2010 tot 35,1 procent eind 2015.
Ontvang elke dag de Volkskrant Avond Nieuwsbrief in uw mailbox, met het nieuws van vandaag, tv-tips voor vanavond, en alvast zes artikelen uit de krant van morgen. Schrijf u hier in.
