Moeten treinverkeersleiders niet beter betaald krijgen dan een havo-salaris?

In Engeland maakte ik een keer mee als passagier dat de trein tussen Londen en Sevenoaks even op een rangeerplek bij Orpington werd stilgezet. In de trein werd omgeroepen dat het met een signal failure (seinstoring) te doen had waardoor de lichten op rood waren gesprongen. Na onderzoek bleek dat er geen storing was. De treinverkeersleider was even weg om de kinderen van school te halen.

Op een Nederlands NS-station heb ik nooit horen omroepen dat de vertraging te wijten was aan het feit dat een machinist zich per ongeluk had verslapen of een verkeersleider vanwege een file of seinstoring bij zijn eigen baas te laat ter plekke was. Natuurlijk is ook het personeel van de NS en beheerder ProRail niets menselijks vreemd. Maar er zal uit zelfbescherming wel een andere reden uit het excusenboek – een mankement aan de trein, bladeren op de rails, een ongeval, noodreparaties of de bekende sein- of wisselstoring – want anders heb je de poppen aan het dansen en wordt de betrokkene op GeenStijl met naam en foto zo neergesabeld dat dezelfde avond een woeste volksmenigte voor de deur staat.

Nu is er een nieuw excuus. Een tekort aan treinverkeersleiders. Spoorbeheerder ProRail heeft er 800 nodig op 12 plekken in het land. Maar er zijn er 60 tekort. Aan extreem hoge opleidingseisen ligt het niet. Er is geen master technische natuurkunde in Delft nodig. Een mbo4- of havodiploma volstaat om aan de negen maanden durende opleiding te worden toegelaten. Alleen is die blijkbaar zo moeilijk dat van de 150 aanmeldingen er maar één doorheen komt. Vergeleken met een opleiding treinverkeersleider is zelfs die voor hersenchirurg een eitje.

Omdat de regeling van het treinverkeer via de computer plaatsvindt, moeten ze de hele dag naar een scherm turen. Pas als er iets misgaat komen ze in actie en moeten ze het hele treinverkeer omleggen. Dit ‘meestal stilstaan en af en toe heel hard hollen-werk’ vereist extreme talenten. Of het moet zo zijn dat op de cursus 99 procent in slaap valt , naar een atletiek-serie op de Olympische Spelen kijkt of een sudoku invult als het moment suprème daar is.

Al in 2018 was duidelijk dat zich te weinig geschikte mensen opwierpen. Daarop werd het wervingsbudget bij ProRail verachtvoudigd, maar dat heeft weinig zoden aan de dijk gezet. Misschien is het salaris niet aantrekkelijk genoeg. Dat salaris beginnend bij 2300 euro bruto per maand oplopend tot 4000 euro is te veel aan de opleiding mbo-4 of havo gerelateerd en te weinig aan de vereiste capaciteiten en behoefte van de markt. Ter vergelijking: het salaris van een luchtverkeersleider kan oplopen tot 12 duizend euro per maand.

Misschien zouden treinverkeersleiders , net als de luchtverkeersleiders, de krachten moeten bundelen en met een keiharde salariseis van 50 procent erbij moeten komen, plus verlof om de kinderen van school te halen.

Een paar van die acties en onder de 150 aanmeldingen bevinden zich vier keer zoveel geschikte kandidaten.