Mill verlost van stank dampende mest

De stallen zijn eind jaren vijftig door Akzo neergezet als werkverschaffingsproject. Straks vertoeven hier zandloopkevers en blauwvleugelsprinkhanen in een zandige, heuvelachtige omgeving die langzaam dichtgroeit door het oprukkende bos.

De omgeving is nu nog idyllisch en onwerkelijk tegelijk. De stallen staan in strakke rijen opgesteld, zoals barakken in een legerkamp. In de buurt van de kippenhokken springen twee reeën weg in het groen. Het aanslaan van de geautomatiseerde voedermachines in de kippenstallen overstemt af en toe de vogelgeluiden in het bos.

Het bedrijf heeft vandaag 'een hoge aaibaarheid', zegt eigenaar J. Joosten (39) glimlachend. Hij gooit de deuren van stal 11 open en wijst op dertigduizend kuikens van een week oud die piepend krioelen in het gedimde licht. Over zes weken zijn ze elk twee kilo zwaar en rijp voor de slacht. Dan worden alle stallen ontruimd en schoongemaakt, waarna een nieuwe lading kuikens volgt. Zo gaat dat door: vijf miljoen kippen per jaar, die gezamenlijk drie miljoen kilo mest produceren.

Tijdens de schoonmaakperiode gaan de staldeuren wijd open en worden honderdduizenden kilo's dampende mest afgevoerd. Dan is de Millse lucht vol van een doordringende, weeë geur.

Volgens omwonenden is die stank vooral bij mistig weer bijna niet te harden. Maar de stank vormt niet de enige overlast voor het milieu, zegt burgemeester G. Daandels van Mill. 'Kijk maar eens naar de omliggende bossen, die hebben een geweldige knauw gehad van de verzuring.'

De Wilbertoordse bossen, enkele vierkante kilometers groot, zijn onderdeel van de groene hoofdstructuur in Noord-Brabant. Ze herbergen echter ook de grootste agrarische vervuiler van de provincie, zoals de kippenmesterij vaak is genoemd.

Aan dat contrast komt nu eindelijk een einde. Want de eigenaren, de gebroeders Joosten en hun zakenpartner Van den Eijnden, laten zich uitkopen door Natuurmonumenten, met overvloedige subsidies van gemeente, provincie en rijk.

Burgemeester Daandels noemt het miljoenenproject 'een schoolvoorbeeld' van het nieuwe mestbeleid en de beoogde reconstructie van het platteland, mede bedacht door minister Brinkhorst van Landbouw. 'Een gigantisch milieuprobleem wordt opgelost. Er verdwijnt een megavervuiler én uiteindelijk komt er een hoogwaardig natuurgebied voor terug.'

Het ministerie van Landbouw betaalt daaraan mee via de beëindigings- en sloopregeling voor de intensieve veehouderij, waarvan de eerste inschrijvingstermijn komende donderdag sluit.

De provincie draagt onder meer bij via de 'woning-voor-stal-regeling'. De veertigduizend vierkante meter stalruimte, gedeeltelijk vervuild met asbest, wordt begin volgend jaar afgebroken. Met het vrijkomende geld kunnen veertig woningen worden gebouwd, vijf in Mill en de rest elders in Noord-Brabant.

Kippenmester Joosten wilde al enige tijd van het bedrijf af, omdat forse nieuwe investeringen nodig waren om het welzijn van zijn dieren te verbeteren. 'De beëindigingsregeling van Brinkhorst vormde de katalysator', zegt hij. Maar de milieuoverlast wenst hij te nuanceren. Stank oké, maar de meeste mensen kwamen in de omgeving wonen toen de kippen er al lang waren. Over de verzuring haalt hij zijn schouders op: 'Er is hier meer verzuring door de bedrijven van het Ruhrgebied dan door mijn kippen.'