Miljonairs roepen Shell op tot groene revolutie

Met zwier zet Duncan Stutterheim op 13 december zijn handtekening onder de resolutie die Shell oproept zijn koers voortvarend te verleggen naar duurzame energie. De 45-jarige multimiljonair, die begon met het organiseren van gabberhousefeesten en fortuin maakte met dance-evenementen als Sensation, verkocht zijn bedrijf vier jaar geleden voor 100 miljoen euro, deed vrijwilligerswerk en gaf les. Recent kocht Stutterheim voor 500 duizend euro Shellaandelen. 'Het is te gek voor woorden dat Shell al meer dan honderd jaar precies hetzelfde doet, namelijk naar olie boren en die verkopen. Het bedrijf moet samen met Delftse en Wageningse ingenieurs een leidende rol op zich nemen in wind- en zonne-energie', zegt Stutterheim.

Stutterheim heeft zich samen met negen andere miljonairs, onder wie Marktplaats-oprichter Bob Crébas, aangesloten bij Follow This, een groep kritische Shell-aandeelhouders. Follow This wil de oliegigant op de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering op duurzamere gedachten brengen. De strategie lijkt afgekeken van de anti-apartheidscomité's uit de jaren tachtig. Die grepen de aandeelhoudersvergadering aan om het Shellbestuur te vragen zich terug te trekken uit Zuid-Afrika. Die actie leverde in ieder geval media-aandacht op, maar de minder ideologisch ingestelde aandeelhouders stemden de anti-apartheidsresolutie uiteraard met een verpletterende meerderheid weg.

Er is echter een cruciaal verschil met toen, meent Follow This. In die tijd werd het morele appèl van de activistische aandeelhouders begeleid door de vijandige leus 'Boycot Shell!'. De groene aandeelhouders van nu bedienen zich van het veel vriendelijker 'Help Shell' en 'Koop Shell'. 'We geloven in Shell. We willen de multinational helpen bij de omslag naar duurzame energie', zegt Follow This-oprichter Mark van Baal monter.

Resolutie

Niettemin werd ook de eerste resolutie van Follow This afgelopen mei met overweldigende meerderheid weggestemd op de aandeelhoudersvergadering. Maar de boodschap viel niet helemaal in dorre aarde. Veel pensioenfondsen onder de aandeelhouders lieten weten dat zij zich wel konden herkennen in de tekst. Shell moet meer leiderschap tonen in de transitie naar duurzame energie, aldus de pensioenfondsen. 'We hebben de resolutie nu beter geformuleerd', zegt Van Baal hoopvol. Dit trekt hopelijk genoeg aandeelhouders over de streep om de verbeterde resolutie wél te steunen.

Stutterheim tekende het document twee weken geleden alvast in de Shelltoren in Amsterdam, tegenwoordig 'Adam Toren' genaamd. Een symbolische plek, want de toren is de voormalige huisvesting van het Shelllaboratorium. Vandaag de dag herbergt de kolos een bonte verzameling van bedrijven in de muziekindustrie, enkele restaurants, clubs en een hotel.

Mede-eigenaar van de toren is Duncan Stutterheim. 'Iedereen moet een aandeel Shell kopen zodat Follow This volgend jaar geen tien rijken en 1.800 aandeelhouders onder zijn leden telt, maar honderd rijken en 18 duizend aandeelhouders. En het jaar erop moet daar nog een nul achter staan', zegt Stutterheim, die spreekt van een 'olievlekwerking van een geëngageerde beweging'.

Het lijkt er op dat de heren op hun wenken worden bediend. Een dag voordat Stutterheim zijn handtekening zette onder de resolutie van Follow This, maakte minister Kamp (Economische Zaken) bekend dat Shell in een consortium met onder meer energiebedrijf Eneco en baggeraar Van Oord een groot windmolenpark voor de kust van Zeeland gaat bouwen. De kostprijs van de windenergie die dat park gaat leveren is spectaculair laag, slechts 5,45 cent per kilowattuur.

'Niet normaal', reageert Duncan Stuttersheim. 'Hier is echt wat aan de hand.'

De sterke daling van de kostprijs verstevigt het verdienmodel van windenergie, aldus Mark van Baal. 'Het is nu wel bewezen dat de kosten van duurzame energie als wind dalen. Tegelijkertijd stijgen de kosten om de steeds moeilijker winbare voorraden van olie en gas te ontginnen.'

Die trend maakt dat de betrokkenheid van Shell bij duurzame energie volgens hem een blijvertje is. 'Als het rendement van investeringen in duurzame energie toeneemt, zal zich dat vertalen in een beter rendement voor de aandeelhouders. Er is nu echt een alternatief voor olie', aldus Van Baal.

En er is meer. 'Prominente burgemeesters als Van der Laan en Van Aartsen zeggen openlijk dat zij niet willen dat ambtenarenpensioenfonds ABP in fossiele brandstoffen belegt', aldus Van Baal. Uit gesprekken met jongeren die bij Shell werken, wordt hem duidelijk dat 30-jarigen niet geloven dat zij hun pensioen halen bij een bedrijf dat hoofdzakelijk in olie zit. 'Let op', zeggen zowel Van Baal als Stuttersheim. 'Shell mag de komende jaren gerust nog geld investeren in reparatie van pijpleidingen of onderhoud aan raffinaderijen. Maar het bedrijf moet stoppen met zoeken naar nieuwe olievelden.'

Het ABP zegt 'in regulier overleg' met Shell de energietransitie voortdurend aan de orde te stellen. 'Wij onderschrijven het Klimaatakkoord van Parijs en hebben met succes druk uitgeoefend waarop Shell de olieboringen op de Noordpool staakte', zegt woordvoerder Jos van Dijk. Het ABP gaat de nieuwe resolutie van Follow This bestuderen.

Dat doet Shell zelf ook. 'Wij gaan het verhaal van Follow This lezen en geven in mei een stemadvies aan de aandeelhouders', zegt woordvoerder Jeanette Hamster. 'We doen nadrukkelijk mee aan de discussie over de energietransitie.'

Beleggersvereniging VEB vindt dat Shell zich om puur economische redenen moet bezinnen. 'Het bedrijf keert te veel dividend uit, ze plukken de balans leeg', zegt adjunct-directeur Errol Keyner. 'Bovendien is het rendement structureel te laag.'

Dat laatste zei hij tien jaar geleden al op de aandeelhoudersvergadering van Shell. 'In al die tijd heeft Shell geen geloofwaardig verhaal verteld over hoe hun investeringsplannen gaan renderen. Ik zeg het niet om morele redenen, maar Shell moet zich om economische redenen druk gaan maken over de CO2-uitstoot. Het klimaatakkoord van Parijs gaat effect krijgen. Dat is van belang voor de aandeelhouders.'

Op de achttiende verdieping in club Adam&Co. vertelt Stutterheim dat zijn dochter van 12 vroeg of zij ook een aandeel kon kopen. 'Ik zei: dat kun je doen met je gespaarde zakgeld, want 31 euro is genoeg', en ik voegde eraan toe: 'en zeg tegen je vriendinnen dat ze het ook doen.'