Meer dan 37,5 graden celsius? Daar gaat je vliegvakantie (en met pech je geld)

Vanaf vandaag is het vliegverkeer naar een aantal Europese landen weer mogelijk, omdat de reisbeperkingen die waren ingesteld vanwege covid-19 zijn versoepeld. Maar de luchtvaart heeft er een nieuwe kopzorg bij: passagiers met koorts.

Het vliegtuig staat klaar, het inchecken ging snel, de douane was vriendelijk en de handbagagecontrole was zo gepiept. Mondkapje voor en niets staat een buitenlandse reis meer in de weg. Tot iemand vlak voor het instappen een infraroodthermometer op het voorhoofd van de reiziger richt en constateert: ‘U bent te warm. U mag niet mee.’

In het nieuwe normaal van het vliegen is dit geen ondenkbaar scenario. In de strijd tegen het coronavirus zijn luchtvaartmaatschappijen en landen overgegaan tot medische controles van passagiers. Overheden willen voorkomen dat zieke reizigers het land in komen. De luchtvaart wil zijn klanten laten zien dat ze geen onnodige risico’s lopen door in een metalen sigaar te stappen met nog eens tweehonderd medereizigers.

Een passagier kan sommige symptomen van een besmetting zoals keelpijn of een hoestje nog verborgen houden. Een verhoogde lichaamstemperatuur laat zich moeilijker verdoezelen, is de gedachte.

Afgelopen vrijdag stelde de Canadese regering temperatuurmetingen verplicht, eerst voor reizigers die Canada invliegen. KLM gaat sinds medio april passagiers met bestemming Singapore en Zuid-Korea op last van die landen met een thermo-pistool te lijf. Europa’s drukste luchthaven, Heathrow, pikt sinds enkele weken ‘verdachte’ reizigers uit de menigte met thermische camera’s. Klanten van Ryanair moeten vanaf 1 juli een temperatuurcontrole ondergaan zodra ze het vliegveld betreden.

De temperatuurcheck is soms onderdeel van een uitgebreidere medische controle. Sommige landen eisen dat passagiers vragen beantwoorden of een doktersverklaring overleggen dat ze niks mankeren.

Paracetamol

Experts zetten vraagtekens bij de effectiviteit van vooral de temperatuurcontrole. ‘Het is goed mogelijk dat iemand koorts heeft door een andere ziekteverwekker dan het nieuwe coronavirus’, meldt het RIVM. ‘Ook kun je covid-19 hebben zonder dat je koorts krijgt of je koortsig voelt. Tot slot kun je koorts onderdrukken bijvoorbeeld paracetamol te slikken.’ Ook premier Justin Trudeau van Canada erkende vrijdag de beperkingen van de controle die hij nu verplicht stelt: ‘Het is geen wondermiddel.’

KLM zegt drie keer de temperatuur te nemen van passagiers als de eerste meting te hoog uitvalt. ‘Dat kan bijvoorbeeld als iemand zich heeft moeten haasten om op tijd bij de gate te zijn’, legt een woordvoerder uit. Een reiziger wordt ook niet op basis van alleen een hoge temperatuur geweigerd. KLM heeft medische teams op Schiphol die passagiers kunnen onderzoeken.

De beperkingen die aan de temperatuurcheck kleven hebben in de Verenigde Staten geleid tot aarzelingen over een brede invoering ervan. Luchtvaartmaatschappijen daar zijn als de dood voor claims van klanten, die vinden dat hen ten onrechte de toegang tot het vliegtuig is ontzegd.

Ze zouden liever zien dat de overheid de thermometer ter hand neemt, zegt de Amerikaanse analist Gary Leff. ‘Alsof passagiers daarop zitten te wachten. Als de overheid de controles gaat doen, zullen ze langer voortduren. Bureaucraten zijn inherent behoudzuchtig, omdat ze niet de schuld willen krijgen als het misgaat, en nooit waardering krijgen als alles vlotjes verloopt.’

Privacy

Aan de andere kant ziet Leff dat het ook niet ideaal is als luchtvaartbedrijven doktertje moeten spelen. ‘Wat gebeurt er met de medische gegevens die een passagier afstaat? Staat in hun boeking dat ze ziek zijn geweest, dat ze het vliegtuig niet in mochten, en hoe wordt die informatie gedeeld?’

Er is nog een vraagstuk. Heeft de geweigerde passagier recht op een omboeking of restitutie? Volgens de Europese richtlijn EU/261 vervalt dat recht onder buitengewone omstandigheden: ziekte is daar een van. KLM zegt net als Air France dat een geweigerde passagier de mogelijkheid krijgt om zijn vlucht om te boeken of zijn geld terug te krijgen. Maar bij andere maatschappijen is het onduidelijk wat met passagiers gebeurt bij wie de thermometer 38 graden celsius of meer aanwijst.

Wat gebeurt er bijvoorbeeld als je op een terugreis verhoging hebt? Wie regelt dan dat je weer thuiskomt? Betaalt de reisverzekering uit?’, vraagt Wouter Fluitman van het claimbureau Vlucht-Vertraagd.nl zich af. ‘Dit is een goed voorbeeld van een maatregel waarbij niet is nagedacht over alle consequenties.’