Mailtjes versturen vanuit de hangmat: is het bestaan van de digitale nomade echt zo fijn?

Stelt u zich eens voor: geen 9-tot-5-dagen in een saaie kantoortuin, maar mailtjes versturen vanuit een hangmat. Niet eindeloos in bedompte vergaderruimtes, maar Skypen in de jungle en deadlines halen met op de achtergrond een helderblauwe zee.

Een digitale nomade werkt vanaf zijn laptop en reist intussen de wereld over. Het zijn vaak jonge mensen met technische of creatieve beroepen: web- of softwareontwikkelaars, schrijvers, online marketeers. Op het oog leiden ze een vrij en ongebonden leven in tropische oorden, terwijl de euro's binnenstromen. De perfecte baan? Of is de werkelijkheid weerbarstiger?

Levensstijl

Eén ding is duidelijk: locatieonafhankelijk werken is een trend. We moeten allemaal steeds langer door tot ons pensioen en een groeiend aantal mensen kiest er daarom voor om hun werkende leven anders vorm te geven. 'Digitale nomade is geen beroep, maar een levensstijl', zegt Steven Zwerink (34), nu zes jaar op reis. 'Mijn vrouw en ik hadden in Nederland mooie banen met een goed salaris, maar we verlangden ernaar om te reizen en vrij te leven onder onze eigen voorwaarden.'

Steven en zijn vrouw Diana zijn in de digitale nomaden-gemeenschap bekende namen. Het grootste deel van het jaar reizen ze in hun Volkswagenbus door Midden-Amerika, inmiddels mét hun 1-jarige dochter. Naast hun werk als websiteontwikkelaar runnen ze het platform Wonderlijk Werken, waarmee ze trainingen geven en andere nomaden-in-spe inspireren en op weg helpen. 'Wij willen nooit meer anders. Maar je moet wél voor jezelf duidelijk krijgen waarom je hiervoor kiest.'

Infrastructuur

Onderweg heeft de digitale nomade in principe twee dingen nodig: een laptop met internet en een rustige plek. Soms nog een behoorlijke zoektocht, want op boekingssites valt lang niet altijd te zien of een accommodatie bijvoorbeeld wel een tafel heeft. En, belangrijker, of de WiFi het doet.

'Vooral dat laatste kan voor stress zorgen', vertelt Edith Huntink (34). Zij reisde met haar vriend anderhalf jaar de wereld over als freelance tekstschrijver. 'Kwamen we aan op een nieuwe plek, dan checkte ik altijd eerst het internet. Werkte de WiFi niet, dan moesten we doorreizen. Al was de locatie nog zo mooi.'

Volgens NomadList.com, een platform voor digitale nomaden, is de Tsjechische hoofdstad Praag de beste plek om als digitale nomade te vertoeven. Verder in de top-10: Porto, Boedapest, Ho Chi Minh, Bangkok, Seoul en Miami. Ook Zuidoost-Azië is populair. Het internet is er goed, het leven goedkoop en het klimaat aangenaam.

Veel van deze steden hebben co-werkplekken, kantoor-achtige ruimtes waar digitale nomaden 24 uur per dag kunnen werken. Gratis zijn die digitale oases overigens niet. Om in de Balinese co-werkplek 'Hubud' onbeperkt te mogen werken, betaal je bijvoorbeeld 275 dollar (260 euro) per maand.

Klanten vinden

Met een werkplek alleen ben je er nog niet. Verstopt in de rimboe gaan klanten je niet zomaar vinden. 'Acquisitie is pittig', vertelt Huntink. 'Sowieso: ik denk dat veel mensen zich erop verkijken hoe hard werken het is. Je bent dan wel op een exotische locatie, feitelijk zit je nog steeds dertig tot vijftig uur per week binnen achter je laptop.'

Een sterke ondernemersgeest is dan ook cruciaal om het te maken als digitale nomade. 'Het is niet zo van: weet je wat, ik ga op reis, neem mijn laptop mee en dan komt het wel goed', knikt pr-adviseur en reisblogger Suzanne van Duijn (28), die anderhalf jaar geleden haar kantoorbaan opzegde.

Geld

Met een collega-nomade organiseert Van Duijn 'De Reislustige Freelancer', een on- en offline seminar over locatieonafhankelijk ondernemen. 'Ik zag mezelf al naast het zwembad zitten met m'n laptop, maar dat werkt niet. Na één dag heb je rugpijn en door de zon kun je je scherm niet zien. In de praktijk zit je met je verlengsnoer in de schaduw, op zoek naar een streepje WiFi.'

Vakantie vieren onder werktijd, dát is het digitale nomadenbestaan in elk geval niet, wil Van Duijn maar zeggen. Veel mensen verdelen hun tijd in blokken van werk- en reisdagen. Dat heeft ook een andere noodzaak: als je je nomadenbestaan als een fulltime vakantie ziet, is het geld gauw op. 'Op vakantie ga je misschien drie keer per dag uit eten. Maar als je reizen als leefstijl wilt hebben, moet je het ook zo behandelen. Leef zoals je thuis zou leven. Anders wordt het een duur grapje.'

Werkgever

Kan de Nederlandse arbeidsmarkt al overweg met deze werkende pioniers? Nauwelijks, zegt Van Duijn. 'Thuiswerken wordt nog niet echt aangemoedigd, laat staan werken vanaf andere locaties in de wereld. Terwijl het vaak prima kan.'

Ook de overheid weet nog niet goed wat ze aan moet met reizende zzp'ers, blijkt uit het verhaal van Esther Jacobs. Als een van de eerste digitale nomaden reist en werkt Jacobs (46) al meer dan tien jaar over de hele wereld. In 2013 schreef de gemeente Amstelveen haar uit haar eigen koopwoning. Daardoor raakte ze onder meer haar stem- en pensioenrecht kwijt. Ook werd Jacobs' bedrijf - ze is motivational speaker, schrijft en geeft workshops - uitgeschreven bij de Kamer van Koophandel. De reden: ze slaapt minder dan vier maanden per jaar in Nederland.

Tegelijkertijd moest Jacobs hier nog jarenlang wél belasting betalen. Pas een maand geleden werd die kwestie beslecht, meldt de 'wereldburger' op haar blog. 'Mijn doel was nooit om belasting te ontduiken. Maar toen ik mijn rechten verloor, vond ik het niet fair om wel aan de verplichtingen te moeten voldoen. Resultaat is nu dat ik nergens belasting betaal - een bijwerking van een systeem dat nog geen raad weet met locatieonafhankelijke ondernemers.'

Naar huis

Is een leven als digitale nomade deze en andere ellende wel waard? Wat Steven van Wonderlijk Werken betreft wel. 'Natuurlijk gebeuren er soms dingen waar je mee moet omgaan. Maar ik realiseer me steeds vaker dat ik dat niet langer zie als iets negatiefs. Daar gaat het uiteindelijk om: dat je leert lol te hebben in de problemen die op je pad komen.'

Toch lijkt het digitale nomadenbestaan voor veel mensen een fase te zijn. 'Werken en reizen werd steeds meer een grote brei', vertelt Edith Huntink. 'Was ik op pad, dan had ik een schuldgevoel omdat er een deadline op me lag te wachten. En als ik werkte, dan knaagde het idee dat in m'n achtertuin een prachtige vulkaan lag.' Voor haar reden om naar huis te keren en weer een baan in loondienst te zoeken. 'Eigenlijk ben ik nu veel gelukkiger: met 30 échte vakantiedagen in een jaar.'