'Kunnen ouders hun kinderen nog een hypotheek verstrekken?'

De hypotheekrente is in Nederland nog altijd een stuk hoger dan in onze buurlanden. Dat komt door een gebrek aan concurrentie en buitensporige regelgeving, concludeert de Autoriteit Consument en Markt in een recent onderzoek. We worden uitgemolken door onze banken. Daar kunt u ook van profiteren als u zelf voor bank gaat spelen.

Het is nog altijd mogelijk om als particulier iemand geld te lenen voor een hypotheek. De rente daarover is aftrekbaar voor degene die het geld leent, onder dezelfde voorwaarden die gelden bij een lening van de bank. Het geld moet besteed worden aan de aankoop, onderhoud of verbouwing van een eigen woning. Dat levert een veel betere rente op dan dat u via een spaarrekening kunt krijgen. Het is dan wel noodzakelijk om de lening af te lossen. De jaarlijkse aflossing moet dan voldoen aan de minimumeisen die daarvoor gesteld zijn. De lening moet ook worden aangemeld bij de Belastingdienst.

Aflossing niet verplicht
U kunt echter ook een deel van een bestaande lening overnemen van de bank. Als het een lening is van vóór 1 januari 2013 is aflossing niet verplicht.

Het mooie van een particuliere hypotheek is de rente. Zelfs op een langlopende spaarrekening krijgt u zelden meer dan 3 procent rente. Bij een particuliere hypotheek is 5 procent goed haalbaar. De rente is voor de verstrekker onbelast en aftrekbaar voor degene die leent.

Een interessante vraag is hoe hoog de rente mag zijn voor een particuliere hypotheek. Begin juni was de gemiddelde rente 3,76 procent per jaar voor een hypotheek van 10 jaar vast met Nationale Hypotheek Garantie (NHG), volgens een berekening van de Consumentenbond. De standaardregel van de fiscus is dat de rente voor een particuliere hypotheek 125 procent mag zijn van vergelijkbare leningen. Dat levert een rente van 4,7 procent op.

Volgens mij is dat te conservatief berekend. Voor een particuliere hypotheek kunt u geen NHG krijgen. Om die reden mag u al 0,2 tot 1,1 procent extra rekenen, afhankelijk van de verhouding tussen de hoogte van de hypotheek en de waarde van de woning. Het percentage van 0,2 procent geldt als de hypotheek minder is dan de helft van de woningwaarde en het hoge percentage als de hypotheek ongeveer even hoog is als de woningwaarde. Een relatief hoge hypotheek is namelijk riskanter voor degene die het geld uitleent.

Altijd op de eerste plaats
Een bank staat sterk, omdat hij de woning mag veilen als de klant niet betaalt. Een particuliere hypotheekverstrekker heeft die hypothecaire zekerheid vaak niet. Zelfs als dat wel in een notariële hypotheekakte is opgenomen, komt de bank altijd op de eerste plaats. De rechtbank in Leeuwarden oordeelde daarom vorig jaar dat een rente van 8 procent niet onredelijk was. Bij deze uitspraak ging het om een lening voor onbepaalde tijd zonder hypothecaire zekerheid die niet werd afgelost. Bij een lening die wel wordt afgelost, moet wellicht een lagere rente gerekend worden.

Nou even praktisch: hoe stelt u de rente precies vast? U vraagt als huiseigenaar de bank een offerte voor een persoonlijke lening om te weten welke rente nu marktconform is. Bewaar de offerte en hanteer die rente. Om te voorkomen dat de rente vervalt als de Belastingdienst toch bezwaar maakt, neemt u in de overeenkomst van de lening een zogenoemde 'glijclausule' op. Het rentepercentage kan dan met terugwerkende kracht worden aangepast, als de fiscus de renteaftrek anders niet accepteert. Schakel hierbij zo nodig een notaris is.

_{Reinout van der Heijden is hoofdredacteur van de Geldgids.
Ook een vraag? geldvraag@volkskrant.nl}