'Joep heeft die politieke steun al lang geregeld'

Het is niet een houding die je verwacht van een directeur die op het punt staat een geweldige order binnen te halen. Een order van anderhalf à twee miljard gulden. De order waar niemand meer ingeloofde. De order waar al tien jaar naar werd uitgezien. De eerste order voor een splinternieuw product, de Moray-1400, waar jaren om is touwgetrokken. De order zelfs die het bedrijf moet redden van een wisse ondergang - als hij tenminste niet te laat komt.

RDM Submarines verkeert in een deplorabele staat. Dat is niet af te zien aan de vervallen toestand van de gebouwen en het hele bedrijfscomplex: zo zien werven er uit. Maar divisie van RDM verliest een miljoen gulden per maand, zeggen ingewijden en Pellenaars spreekt ze niet tegen.

Wat moet een werf ook, die gespecialiseerd is in onderzeeërs, als er geen onderzeeërs meer worden verkocht? 'Tot nu toe hadden we hier elk jaar wel een liggen voor groot onderhoud of tussentijdse beurten. We maakten al jaren geen winst meer, maar we dekten er toch een fors deel van de kosten mee. Maar dit jaar besloot het Ministerie van Defensie een order voor groot onderhoud aan de Bruinvis te gunnen aan de Marinewerf in Den Helder. Dat was een harde klap voor ons.' Pellenaars wil niet zeggen hoe veel zo'n order had opgeleverd. Tien miljoen? 'Meer.'

Tot in de jaren tachtig werkten bij RDM zesduizend mensen, waarvan enkele duizenden aan onderzeeërs. Nu staan bij RDM Submarines nog 170 man op de loonlijst, honderd in de productie, zeventig ingenieurs. En zelfs die honderd zijn eigenlijk te veel. Het onderhoud van de Bruinvis had tien maanden werk opgeleverd. Nu is het behelpen tot de volgende onderzeeër voor groot onderhoud naar de werf moet: op zijn vroegst begin 2001.

'We moeten kijken of we de productiecapaciteit tot die tijd beter bezet kunnen krijgen', zegt Pellenaars. Vijftien man heeft hij alweer aan het werk in Den Helder waar ze alsnog werken aan de Bruinvis . Een aantal werkt aan de bouw van segmenten voor andere werven. Eigenlijk werk voor lagelonenlanden.

In vakbondskringen en op de werf wordt echter gevreesd voor het voortbestaan van RDM Submarines. Een faillissement of liquidatie is onvermijdelijk, denken sommigen. Pellenaars sluit het niet uit, maar: 'Zo ver ben ik nog niet. Of we overleven? Dat hang ik niet aan uw neus. We zijn op zoek naar projecten. We kunnen mensen ook uitlenen aan andere maatschappijen van de RDM-groep. En dan hebben we ook nog een aandeelhouder die al jarenlang ons bedrijf overeind houdt.'

Die aandeelhouder, Joep van den Nieuwenhuyzen, lijkt nu de vruchten te plukken voor het bijpassen van die verliezen. Hij sloot een slimme alliantie met Amerikaanse bedrijven. In het Camp David-akkoord is voor honderden miljoenen aan militaire steun aan Egypte voorzien en uit die steun worden nu twee onderzeeërs betaald. 'Het geld staat voor komend jaar op de Amerikaanse begroting', zegt Pellenaars.

Het moeten wel Amerikaanse bedrijven zijn die de boten leveren. Amerikaanse werven bouwen echter alleen nucleaire onderzeeërs. De markt voor conventionele onderzeeërs wordt beheerst door het Duitse HDW, dat nu ook het Zweedse Cockuns overneemt. Verder is er het Franse DCM. Maar Van den Nieuwenhuyzen zag een kans: hij kon Amerikaanse werven aan technologie voor conventionele onderzeeërs helpen. Zo laat hij het machtige Amerika de verkoop regelen van zijn onverkoopbaar lijkende, maar technisch zo fraaie Moray.

Pellenaars is niet bevreesd dat de politiek de order zal torpederen, zoals ze in 1992 deed toen Wilton-Fijenoord vier onderzeeërs aan Taiwan kon leveren. Op het ministerie van Economische Zaken heerst scepsis? Het zij zo. 'Maar ze hebben ons toestemming gegeven om met Egypte over de Moray te onderhandelen. En het ministerie van Defensie heeft de noodzakelijke steun bij de bouw toegezegd. Dat is op het hoogste niveau geregeld. Neem maar van mij aan: Joep heeft die politieke steun al lang geregeld.'