Japanner krijgt biefstuk als hij netjes belasting betaalt
De Nederlandse belastingdienst verschuilt zich achter het excuus 'leuker kunnen we het niet maken', maar die huisslogan is aan revisie toe. Japanners vinden het namelijk reuze leuk om belasting te betalen. Mits daar een grote zak rijst, houten kamerscherm of in stukken gesneden koe tegenover staat.
Elk jaar stijgt de opbrengst van de Japanse 'geboorteplaatsbelasting'. In 2013 bracht deze lokale belasting 14 miljard yen (110 miljoen euro) in het laatje van (meestal) Japanse plattelandsgemeenten, een miljard yen meer dan het jaar ervoor. Stijgende belastingopbrengsten zijn niet per se ongewoon, ware het niet dat deze belasting vrijwillig is.
Nee, de Japanners zijn niet massaal van het padje af geraakt. Ze handelen als calculerende burgers. De Japanse regering voerde de geboorteplaatsbelasting (Japans: furusato nozei) in 2008 in om kiezers in dunbevolkte plattelandsdistricten te paaien. Deze gemeenten zitten vaak op zwart zaad omdat hun bevolking krimpt. Jonge Japanners trekken al decennia naar de grote steden. Wel koesteren verstedelijkte Japanners vaak nog warme gevoelens voor de idyllische geboortegrond die zij of hun ouders ooit inruilden voor het leven in een metropool.
De Japanse regeringspartij LDP besloot deze plattelandsnostalgie te exploiteren door donaties aan de 'geboorteplaats' fiscaal aftrekbaar te maken. Japanners die minimaal 2.000 yen (iets meer dan 15 euro) aan een gemeente doneren, mogen dat bedrag van hun inkomstenbelasting aftrekken. Hoewel het Japanse woord nozei belasting betekent, gaat het dus eigenlijk om een fiscaal aftrekbare gift. Ook het woord furusato is misleidend, want Japanners mogen elke Japanse gemeente geld geven. Dat hoeft dus niet per se het geboortedorp te zijn.
Felle concurrentiestrijd
Het gevolg is dat Japanse gemeenten een felle concurrentiestrijd voeren om zo veel mogelijk furusato-belasting binnen te slepen. Dat gevecht zal alleen maar verhevigen nu de Japanse regering met ingang van deze maand (er komen weer lokale verkiezingen aan) de maximale furusato-aftrek heeft verdubbeld.
Japanse gemeenten proberen in de gunst te komen door cadeaus uit te delen. Op websites als www.furusato-tax.jp stallen gemeenten hun lokkertjes uit. Wie 10 duizend yen belasting betaalt aan het district Ibaraki wordt beloond met een halve kilo regionaal geproduceerde thee. Een donatie van een miljoen yen aan het gehucht Urausu op het eiland Hokkaido levert een tot biefstuk en ribeye verwerkt Wagyu-rund op. Het skioord Hanamaki heeft een sneeuwschuiver in de aanbieding.
Iedereen wil wel
De furusato nozei is zo populair omdat de waarde van de cadeaus vaak hoger is dan de kosten voor de belastingbetaler. Een burger die 20 duizend yen doneert, ontvangt bijvoorbeeld een levensmiddelenpakket dat 6.000 yen waard is, maar van die 20 duizend yen krijgt hij er 18 duizend terug van de belasting. Zo wil iedereen wel belasting betalen.
De Japanse regering heeft gemeenten recentelijk opgeroepen het niet te bont te maken. Sommige gaan namelijk wel erg ver om een paar yen extra binnen te harken. Volgens het Duitse weekblad Der Spiegel beloofde de burgemeester van Miyazu elke Japanner die 10 miljoen yen aan zijn stad doneerde een lap grond ter waarde van 7,5 miljoen yen. Hij werd teruggefloten door Tokio, maar zat niet bij de pakken neer. De gulle gevers van minimaal een miljoen yen worden nu getrakteerd op een plekje op de eretribune van het jaarlijkse vuurwerkfestival in Miyazu. Daar zullen zij het genoegen mogen smaken hun naam in vuurwerk te zien oplichten aan de sterrenhemel.
