Italië debatteert over recht op menstruatieverlof

Als het aan vier vrouwelijke parlementariërs in Italië ligt, kunnen vrouwen die veel last hebben van hun menstruatie straks verlof nemen op kosten van de baas. Als het wetsvoorstel van de leden van de Democratische Partij, de grootste partij in het Italiaanse parlement, wordt aangenomen hebben zij elke maand recht op drie dagen betaald menstruatieverlof. In sommige Aziatische landen bestaat het al jaren, maar in Nederland krijgt een wettelijk geregeld menstruatieverlof weinig bijval.

Pijnlijke menstruatie

In 1947 werd het menstruatieverlof voor het eerst wettelijk vastgelegd in Japan. Kort daarop volgden andere Aziatische landen zoals Indonesië, Zuid-Korea, China en Taiwan. Italië zou het eerste Europese land zijn dat menstruatieverlof in het wetboek opneemt.

Het Italiaanse wetsvoorstel is bedoeld voor vrouwen die last hebben van een pijnlijke menstruatie: tussen de 60 tot 90 procent van het totaal. Bij 5 tot 15 procent van hen is de pijn zo hevig dat zij zich ziek melden op werk of school, stellen de Italiaanse parlementsleden.

Italiaanse vrouwen die willen gebruikmaken van de verlofregeling moeten jaarlijks een attest van hun huisarts overleggen, dat bevestigt dat zij last hebben van pijnlijke maandstonden. De Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) zet vraagtekens bij deze aanpak. 'Dat doktersbriefje is makkelijk geschreven. Het is een klacht, niet een aandoening', zegt gynaecoloog Annemiek Nap van de NVOG. Misbruik van de regeling ligt daardoor op de loer.

Wel lijdt 10 tot 15 procent van alle vrouwen aan endometriose, een aandoening die zich voornamelijk uit in extreme menstruatiepijn, maar die ook verminderde vruchtbaarheid en verkleving van organen kan veroorzaken. Nap: 'De ziekte wordt vaak pas na jaren opgespoord omdat bij vrouwen, huisartsen en gynaecologen nog steeds het idee heerst dat pijn bij de menstruatie er nu eenmaal bij hoort. Bovendien is voor een diagnose een echo, MRI of kijkoperatie nodig.'

Onder werkgevers moet er meer begrip en aandacht komen voor deze vrouwen, vindt Nap. Invoering van een wettelijk menstruatieverlof zou volgens haar slecht zijn voor de carrière van vrouwen en discriminatie op de werkvloer in de hand werken. Nap: 'Als vrouwen door hun menstruatie niet meer kunnen werken, dan moeten ze op zoek gaan naar de oorzaak van hun klachten.'

Geslachtsdiscriminatie

Het wetsvoorstel heeft in Italië een discussie over geslachtsdiscriminatie en emancipatie doen oplaaien. Tegenstanders, onder wie vrouwen, wijzen erop dat het recht op menstruatieverlof vrouwelijke sollicitanten kan benadelen. Vrouwen hebben ook al recht op zwangerschapsverlof. Hoe meer seksespecifieke verlofrechten zij hebben, hoe meer reden werkgevers zouden hebben om liever mannen aan te nemen. Ook wordt getwijfeld aan de uitvoerbaarheid en handhavingsmogelijkheden van de wet. De praktijk in Azië wijst uit dat vrouwen in die landen weinig gebruikmaken van het recht op verlof.

Nederlandse vrouwen zullen het voorlopig moeten doen met pijnstillers. In de Tweede Kamer doen er geen plannen de ronde voor een Nederlandse variant van het Italiaanse wetsvoorstel. Ook vakbond FNV zegt geen signalen te krijgen dat er behoefte is aan verlof: 'Als vrouwen zich echt ziek voelen door hun menstruatie, dan kunnen zij zich ziek melden en worden zij doorbetaald.'

Peter de Vroed, auteur van het boek Menstruatie, de grote ontkenning, vindt die schouderophalende reactie nou net het probleem. Met zijn tot nu toe weinig succesvolle petitie wil hij menstruatieverlof op de Nederlandse politieke agenda krijgen. 'De pijn van vrouwen wordt niet serieus genomen. Als zij aan die pijn mogen toegeven, dan worden ze onder de eindstreep productiever.'

Ook Bianca de Bie, oprichter van de Endometriose Stichting en zelf patiënt, ziet de voordelen van een verlofregeling in. 'Beter verlof dan een uitkering omdat ze worden afgekeurd.' Verlof zou wel alleen moet worden verleend aan vrouwen met een diagnose van endometriose.