Is er in Nederland woonruimte in overvloed?

In de jaren zestig sliepen de vele telgen van de kinderrijke katholieke gezinnen soms nog op de lange rij: op zes matrassen naast elkaar. Dat jongens en meisjes kamers deelden met meer dan één was de gewoonste zaak van de wereld. En veel woningen waren erg klein. Privacy was er thuis bijna niet. Niettemin werd in 1962 bij het opleveren van de woning nummer 3 miljoen in Nederland gezegd dat de woningnood was opgelost.

Nu zijn er in Nederland bijna 8 miljoen woningen. Maar er is nog altijd woningnood. Vorige week klonk er zelfs een noodkreet, omdat het aantal daklozen is verdubbeld.

Het probleem zou zijn dat er niet snel genoeg wordt gebouwd. Het streefaantal van 75 duizend per jaar wordt niet gehaald. En daardoor knelt de woningmarkt en stijgen de prijzen. De open ruimtes buiten de steden en dorpen moeten sneller worden volgeplempt met baksteen.

In werkelijkheid is meer huizen bouwen dweilen met de kraan open, net als het aanleggen van wegen. Als er komende tien jaar 750 duizend woningen zouden worden bijgebouwd is er nog altijd woningnood. Vorige week meldde het CBS dat er sinds begin deze eeuw 59,2 duizend hectare aan woon- en werkruimte bij is gebouwd. Dat is een gebied ter grootte van de Noordoostpolder.

In het tijdperk van individualisering eist iedereen de luxe van privacy. Thuis heeft een Nederlander nu gemiddeld 65 vierkante meter woonruimte en twee kamers tot zijn beschikking. Honderd jaar geleden was dat 10 vierkante meter en nog geen halve kamer. In grote steden woont al 40 procent van de mensen alleen. En dat stijgt verder. Daarnaast wordt er door de gelukkigen die rijk geworden zijn met hun eerste woning, massaal geïnvesteerd in tweede woningen – ook omdat spaargeld een schip van bijleg is geworden.

Natuurlijk kan Nederland worden getransformeerd in een huizenzee, waarbij iedereen alleen een eigen huis en liefst nog een tweede woning heeft. Maar ook dan zullen er daklozen zijn.

Het probleem is geen woningtekort maar een ongelijke woonruimteverdeling. De naoorlogse woningbouwproductie is gericht geweest op gezinswoningen. Maar nu blijken ze massaal bewoond te worden door een- en tweepersoonshuishoudens. Ze zouden eigenlijk moeten worden opgedeeld. Dan zou er geen tekort meer zijn aan woningen, maar een groot overschot.

Natuurlijk is dat een inbreuk op de privacy. Daarom moet het fiscaal worden gestimuleerd. Voordeurdelers en onderverhuurders moeten fiscale voordelen krijgen. Ouderen die alleen zijn moeten kunnen verhuizen naar appartementen. Mantelzorg in huis moet worden gestimuleerd. De lege nesten die vele huizen in Nederland nu zijn, moeten worden gevuld. De 17 miljoen Nederlanders zouden weer moeten leren samenleven.

En op de lange rij slapen is helemaal niet zo erg. Op vakantie doen Nederlanders dat in hun bungalowtenten nog maar al te graag.