Is de Franse grandeur ook een Nederlands belang?

‘La France ne peut être la France sans la grandeur.’ Frankrijk kan Frankrijk niet zijn zonder grootheid, zei ex-president Charles De Gaulle. Daarvoor moest het land niet alleen een kernmacht worden – ‘landen zonder atoombom zijn niet onafhankelijk’, merkte hij op – maar ook een machtige industriële natie. Omdat de Fransen dat laatste niet alleen konden, hebben ze daar de EEG, nu EU, voor uitgevonden. Van Jean Monnet en Robert Schuman via De Gaulle, Giscard d’Estaing, Mitterrand,Delors tot Chirac, Sarkozy en Macron is het land bezig zijn grootheid te vestigen. De gemeenschappelijke markt, de muntunie en de Lissabon-agenda kwamen uit Franse koker.

Macron wil nu de industrieën die sinds het vertrek van De Gaulle het onderspit hebben moeten delven in de mondiale concurrentieslag, opnieuw opbouwen. Het liefst in Frankrijk of, als dat niet kan, in een van de andere EU-landen.

Twintig jaar nadat in Lissabon werd afgesproken van Europa de meest concurrerende en dynamische kenniseconomie ter wereld te maken, is de EU alleen maar achteruit gekacheld. Het Amerikaanse Amazon monopoliseert met het Chinese Alibaba de distributiekanalen. Tesla dreigt de Duitse en Franse auto-industrie weg te vagen. Google, Facebook, Apple en Netflix maken de dienst uit op de informatiemarkt. En tijdens de coronacrisis bleek dat voor farmacie en medische apparatuur Europa is overgeleverd aan Azië. Gezichtsmaskers, mondkapjes, ventilatoren en testapparatuur moeten allemaal van heel ver komen. Het land kan zichzelf verdedigen met kernraketten, aldus Macron, maar staat machteloos tegen een virus.

Het ‘Duitse’ consultancybureau Roland Berger heeft nu de opdracht gekregen om voor Macron een lijstje te maken van sleutelindustrieën die Europa, of liever Frankrijk, zou moeten hebben. Naast farmacie zullen ook de productie van autobatterijen, de opslag in de cloud en kunstmatige intelligentie daarbij horen. En het herstelfonds moet ook dat financieren.

Er zit altijd een eigenbelang in de Franse oproep tot meer Europa. Duitsland, Nederland en zelfs Italië hebben handelsoverschotten, Frankrijk heeft een enorm handelstekort. Van de topbedrijven in Europa op het gebied van research is alleen wapenproducent Dassault Systèmes van Franse origine.

Daarom is een productief pact opgesteld dat parallel loopt aan het grote stimuleringspakket voor de Franse economie. Er liggen Duits-Franse initiatieven voor de productie van batterijcellen, Gaia X, het gezamelijke cloud-project en de hernieuwde productie van een actief ingrediënt voor paracetamol.

‘De versterking van Europa en die van de Franse economie zijn naar onze mening onlosmakelijk met elkaar verbonden’, zei minister van Economische Zaken Bruno LeMaire.

Dat geldt ook voor de Nederlandse economie, maar Rutte beseft niet zoals Merkel, die met Macron optrekt, dat eigenbelang gepaard gaat met grandeur.