'Innovatie en duurzaamheid zijn hetzelfde'

AMSTERDAM ‘Op de zon na geeft niemand meer licht dan Philips’, zegt Harry Hendriks (58), directievoorzitter van Philips Benelux. De zoektocht naar duurzame producten zit het bedrijf ‘in de genen’, zegt Hendriks. ‘We hebben jaren gelobbyd voor afschaffing van de 100-wattgloeilamp.’

Hoe belangrijk is duurzaamheid voor Philips?

‘Heel belangrijk. Innovatie is de belangrijkste bestaansreden van ons bedrijf. Duurzaamheid en innovatie zijn een en hetzelfde: onze producten moeten tot meer welzijn van onze klanten leiden. Dan ontkom je er niet aan om zuinig te zijn op grondstoffen, milieu en het klimaat. Het streven naar duurzaamheid maakt je ook concurrerend: minder energieverbruik bij productie, minder verpakkingsmateriaal en componenten zonder giftige stoffen leiden tot meer effectiviteit. Bovendien zal de klant duurzaamheid in toenemende mate meewegen bij zijn aankopen. Wij willen marktleider zijn op het gebied van duurzaamheid.’

Greenpeace zette u op een ranglijst van achttien elektronicaproducenten op de vijftiende plaats.

‘Zij hebben ons zwaar beoordeeld op het inzamelen van gebruikte elektronica. Europa heeft een collectief inzamelingssysteem. Landen als Brazilië en India kennen dat niet. We beginnen nu met proefprojecten voor het innemen van elektronisch afval in dergelijke landen. Ik verwacht dat wij nu hoger zullen scoren. In de Dow-Jonesindex van duurzaamheid presteren we al jaren heel goed.’

Als premier Balkenende u zou vragen hoe we van Nederland een duurzame economie kunnen maken, wat zou u hem adviseren?

‘De focus ligt nu op de korte termijn: het aanjagen van de Nederlandse economie. Zie de maatregelen die het kabinet deze week bekend heeft gemaakt. Prima, is heel belangrijk.

‘Maar vergeet de lange termijn niet. Nederland moet het hebben van kennis en innovatie. En, zoals gezegd, zonder innovatie geen duurzaamheid. Maar we dreigen achterop te raken. Het publieke geld dat aan research en development (r & d) wordt besteed, is gedaald van 0,8 procent van het nationaal inkomen naar 0,7. Dat lijkt weinig, maar is een afname van meer dan 10 procent. Andere landen halen ons in, en dat is zorgwekkend. Het onderwijs behoeft aandacht, het midden- en kleinbedrijf innoveert te weinig.’

Is het denkbaar dat Philips Nederland verlaat als het klimaat voor innovatie niet verbetert?

‘Mag ik u een zorgwekkend plaatje schetsen? Bijna de helft van alle Nederlandse r & d wordt hier in Eindhoven uitgegeven. De helft daarvan is afkomstig van Philips of oude Philipsbedrijven. Dat is te eenzijdig; je hebt een dynamische, interactieve omgeving nodig om te innoveren. Grote bedrijven als Philips kunnen niet zonder kleinere, intelligente en creatieve bedrijven om flexibel en vernieuwend te zijn.’

Ik hoor u voorzichtig ‘ja’ zeggen.

‘Dat hoort u goed. Maar het is niet te laat. Als het kabinet duurzaamheid wil bevorderen, moet het kennis en innovatie tot speerpunt maken.’

Hoe kan de overheid duurzaamheid bevorderen?

‘Dat varieert van aandacht voor duurzaamheid in het onderwijs tot de rol van de overheid als launching customer. Met andere woorden: door toepassing van energiezuinige technologie stimuleert de overheid het gebruik ervan. De overheid kan ook een probleem centraal stellen en bedrijven vragen er een oplossing voor te ontwikkelen, waarbij ze garandeert de beste af te nemen. Bijvoorbeeld in de zorg. Denk aan het ontwikkelen van ‘slimme patiëntenomgevingen’ met veel techniek. Dit kan effectiever zijn dan een subsidie.’