In de brouwerij draait het even niet om bier, maar om alcohol

Bierbrouwers hebben het zwaar door het sluiten van de horeca, maar dragen toch bij door alcohol te produceren voor felbegeerde desinfectiemiddelen. Bier speelt eventjes tweede viool in de brouwerij.

In een spaarzaam verlichte hal piepen en blazen talloze zilverkleurige ketels en buizen. In deze ruimte op het gigantische terrein van de Bavariabrouwerij in Lieshout draait het even niet om het bier. Het draait om de alcohol. Hoofdbrouwer Wietse van den Bogaard wijst door een glazen ruitje van een tank op een kleurloze vloeistof. Normaal gesproken is die gedistilleerde alcohol het restproduct van alcoholvrij bier, maar sinds de coronacrisis dient hij als basis voor handalcohol en ontsmettingsmiddel.

De sluiting van de horeca en het stopzetten van evenementen raakt ook de brouwers hard. De bierverkoop is sinds de maatregelen van kracht zijn met 36 procent gedaald, maakte belangenorganisatie Nederlandse Brouwers vorige week bekend. Ondanks het verlies van inkomsten en afzetmarkt dragen veel grote drankproducenten een steentje bij door alcohol om te zetten in felbegeerde desinfectiemiddelen.

Ziekenhuizen en zorginstellingen kampen met tekorten aan handalcohol en ontsmettingsmiddel. Dit probleem bereikte ook algemeen directeur van Swinkels Family Brewers (voorheen Bavaria) Peer Swinkels. ‘Hij hoorde van zorginstellingen over het tekort en met z’n allen zijn we gaan kijken of we wat konden bijdragen’, vertelt hoofdbrouwer Van den Bogaard.

Tegelijkertijd ging de horeca dicht. Het bier dat in cafés en restaurants in tanks van 500 tot 1.000 liter wordt opgeslagen, zou bederven. ‘Ik kon het niet over mijn hart verkrijgen om al dat bier weg te gooien’, zegt Van den Bogaard. De installatie waarmee alcohol uit bier wordt gehaald om 0.0 te maken, bood de oplossing.

Bier ophalen

Zo begon een gigantische operatie. De chauffeurs die normaal de tanks bij de horeca vullen, kwamen het bier er nu ophalen. In de brouwerij wordt het bier verhit, zodat de alcohol condenseert. ‘Normaal is alcohol het bijproduct van het 0.0 bier, nu is het het hoofdproduct’, legt de hoofdbrouwer uit. Het destillaat bevat normaal 20 procent alcohol, dat wordt tijdelijk opgevoerd tot 80 procent; sterk genoeg om desinfectiemiddelen van te maken. Het bier dat overblijft, wordt nu verwerkt in veevoer, net als veel andere restproducten van de brouwer.

In de eerste week deed Bavaria de hele productieketen zelf, vertelt Van den Bogaard. ‘We hebben die week zo’n 1.000 liter handalcohol gemaakt en verpakt. Vervolgens brachten onze chauffeurs de flessen naar de zorginstellingen die erom zaten te springen, van huisartsen tot ziekenhuizen.’ Inmiddels heeft de brouwerij hulp van partners die de logistiek en de verpakking op zich nemen.

Bavaria gaat zo’n 25 tot 30 duizend liter handalcohol maken en doneren. Dan is het restbier op en kijkt het bedrijf hoe het verder kan bijdragen terwijl het ook financieel gezond blijft. Doordat de horeca is stilgevallen, lopen de bierbrouwers veel inkomsten mis. ‘We verkopen natuurlijk nog in supermarkten, maar het sociale aspect is voor ons heel belangrijk. Mensen drinken thuis wel een biertje, maar slaan niet massaal in. Bier is geen hamsterproduct geworden.’

Biobrandstof

Naast Bavaria maken ook andere grote brouwerijen, zoals Heineken en Bierbrouwerij AB InBev, desinfectiemiddelen van restalcohol. In Leuven wordt het alcoholvrije bier van AB InBev gebrouwen. Hier zijn ze al langer bezig met duurzame toepassingen voor de alcohol die daarbij vrijkomt, vertelt Wilco Heiwegen, die het maken en doneren van de handgel in Nederland coördineert. Zo diende de alcohol eerder als basis voor biobrandstof en schoonmaakmiddelen. ‘Alcoholvrij bier zit al jaren enorm in de lift. We houden steeds meer restalcohol over, waar we graag iets goeds mee doen.’

AB InBev levert de alcohol aan partners die er handgel en ontsmettingsmiddel van maken. Vervolgens krijgt de brouwer het product terug en doneert het aan verschillende zorginstellingen in Europa. De teller staat inmiddels op 26 duizend liter handgel en 50 duizend liter ontsmettingsmiddel. ‘Het is een behoorlijke investering, maar zolang de crisis doorgaat en de tekorten aanhouden, willen we zeker nog een tijdje doorgaan’, zegt Heiwegen.

De alcohol komt bij AB InBev van vers bier dat na het verwijderen gewoon wordt verkocht. ‘We zien nu juist nog veel vraag naar 0.0 bier’, vertelt Heiwegen. Ondanks de kelderende verkoop van normale pils maakt hij zich nog geen zorgen over de brouwerij. ‘Onze prioriteit ligt voornamelijk bij de horeca zelf, de ondernemers zijn zwaar getroffen en we willen ze zo goed mogelijk ondersteunen. Als ze weer open mogen, vullen we de tanks met nieuw bier. En ondernemers die van ons huren geven we uitstel en krijgen korting. We willen de horeca helpen zodat hij in de anderhalvemetereconomie weer kan floreren.’

De belangenorganisatie van brouwers denkt na over verantwoorde manieren waarop de horeca weer open kan. ‘Een voorbeeld is gefaseerd openen, waarbij rekening wordt gehouden met de anderhalvemeterregel’, aldus Lucie Wigboldus, directeur Nederlandse Brouwers.

Ook Bavaria zal de tanks dan weer vullen met vers bier. Hoofdbrouwer Van den Bogaard kijkt ernaar uit: ‘Als de cafés weer opengaan wordt het feest, maar waarschijnlijk wel feest op anderhalve meter afstand.’