Hoe middenstand in Rhenen probeert mee te liften op de 'pandamania'
Met de komst van reuzenpanda's Wu Wen en Xing Ya in het vooruitzicht vullen bamboeburgers, pandabrood en pandabeddengoed de etalages in Rhenen. Burgemeester Hans van der Pas: 'De verbinding met het Ouwehands Dierenpark kan blijvend positief uitpakken voor de slager en de bakker, als ze zo creatief blijven als nu.'
Nee, zijn panda-grillworst is niet gemaakt van echte panda, lacht slager Gert Driessen (27). 'Anders rijdt Marcel Boekhoorn, de eigenaar van Ouwehand, mijn winkelpui in elkaar.' Maar in de bamboeburger die hij in zijn Keurslagerij aan de Herenstraat in Rhenen verkoopt zit wel echte scheutjes bamboe, verzekert hij maandagochtend. En vergeet vooral zijn babi panda niet: langzaam gegaard buikspek, wokgroenten en een babi pangang-saus. Ook met bamboescheuten.
'De komst van de panda's leeft enorm', zegt Driessen. 'Hier in de slagerij hebben we het er al de hele ochtend over.' Een wat oudere klant grinnikt. 'De pandahype in Rhenen neemt steeds gekkere vormen aan', zegt ze, voor ze, wat beschroomd, de net gekochte pandaknuffels in haar tas toont.
Prestigeproject
Woensdag is het zover. Na zestien lange jaren van lobbyen wordt de steenrijke Boekhoorn eindelijk beloond met twee majestueuze reuzenpanda's, Wu Wen en Xing Ya. Een prestigeproject, dat zeker, maar met de komst van de zeldzame dieren garandeert Boekhoorn zijn Ouwehands Dierenpark ook van recordaantallen bezoekers. Wereldwijd kunnen slechts zeventien dierentuinen pronken met panda's. Om de geanticipeerde stormloop op te vangen wordt een extra parkeerplaats gebouwd en zijn entreekaartjes straks enkel nog te koop via internet.
De middenstand in Rhenen probeert mee te liften op de 'pandamania' die in het Utrechtse stadje - en Nederland - zindert. Aan de Herenstraat, de grote winkelstraat in het centrum die met driehonderd pandavlaggen is behangen, is haast geen winkel te vinden zonder eigen pandaparafernalia. IJssalon Martino's schept bolletjes panda-ijs, terwijl bij patisserie Van Woerkom de pandataartjes zichzelf verkopen. De plaatselijke Gall&Gall schenkt pandalikeur en bakkerij Van Toor serveert pandabrood. Beddenzaak Van Beek verkoopt zelfs beddengoed met een print van de bamboe-eters. Zodat je voor een lekkere 'pandadroom' voortaan niet meer naar de gelijknamige attractie in de Efteling hoeft.
Dresscode: zwart-wit
Matthijs Smits (56), eigenaar van Smits Specialiteiten, kwam met 'berelekkere' panda-pinda's op de proppen. 'Ik heb ze in twee soorten, Wu Wen en Xing Ya', vertelt Smits. 'De kruidenmengsels heb ik zelf bedacht.' Rijk wordt hij er niet van. 'Maar de actie ontlokt klanten wel een glimlach.' Het is jammer dat de panda's pas woensdagavond op Schiphol landen, zegt hij, want anders hadden hij en de andere ondernemers aan de Herenstraat uit kunnen pakken. Nu komen de dieren pas rond tienen aan in Rhenen. 'Er is dan nog wel een 'pandaparty' in een restaurant aan het einde van de straat', lacht Smits. 'Daar komt iedereen samen om de panda's te verwelkomen. De dresscode? Zwart-wit.'
De panda's moeten na aankomst eerst nog een maand in quarantaine. Daarna mag het publiek in Ouwehand ze pas zien. Die officiële opening levert weer een persmoment op, en de ondernemers in het centrum lopen al warm om hun waar dan opnieuw aan de toestromende bezoekers te slijten. Maar Rhenen hoopt ook tot lang daarna, als de panda's geen noviteit meer zijn, een slaatje te kunnen slaan uit het imago van pandastad. 'Wie nu een dagje naar Ouwehand gaat, rijdt aan het einde van de dag weer naar huis', zegt burgemeester Hans van der Pas (53) van Rhenen. 'Wij willen dat veranderen. Rhenen hoeft niet het Giethoorn van Utrecht te worden, maar we willen economisch wel profiteren.'
Dat we panda's zo schattig vinden, komt voor een belangrijk deel door de 'smekende' stand van hun oogvlekken. Andersom zou de panda vooral kwaad kijken. Probeer het zelf! Schuif de streep naar links en naar rechts om de verschillen te bestuderen. (Tekst gaat hieronder verder.)
Knuffelbaar imago
Op zijn werkkamer in het Rhenense gemeentehuis kijken twee pandaknuffels tevreden voor zich uit. Het imago van de knuffelbare reuzenpanda is veel geld waard, beseft Van der Pas. Of het nou kinderen of volwassenen zijn: bijna iedereen is stapel op de zwart-witte beren. 'Rhenen mag heel blij zijn met de inspanningen van Boekhoorn', zegt hij. 'Ouwehand is nu de enige dierentuin in Nederland met panda's. Ook voor inwoners van het Duitse Ruhrgebied is dit de dichtstbijzijnde plek om panda's te zien. Als gemeente zoeken we daarom, nog meer dan voorheen, de verbinding met Ouwehand. Dat kan blijvend positief uitpakken voor de slager en de bakker, als ze zo creatief blijven als nu.'
Het zijn mooie woorden, vinden de ondernemers, maar echt geloven doen ze er niet in. Wie met de trein naar Rhenen komt, ziet niets van het centrum, dat zo'n twee kilometer van de dierentuin verwijderd is. En ook vanaf de snelweg beland je niet in de winkelstraat. Alle winst die ze nu pakken is mooi meegenomen: daarna zal alles wel weer het oude worden, is de consensus in de Herenstraat. 'Ik ga ook geen boodschappen doen in Emmen als ik daar naar de dierentuin ga', zegt Smits. Slager Driessen - die van de babi panda - is het met zijn collega eens. 'Ik denk niet dat we veel bezoekers van de dierentuin kunnen trekken. Hooguit komen ze even een panda-ijsje eten.'
Nog een 'pandaslider': nu het verschil tussen een kop met en zonder vlekken.
Reuzenpanda's
De aankomst
Wu Wen en Xing Ya, de reuzenpanda's die de komende vijftien jaar in Ouwehands Dierenpark verblijven, vliegen woensdag vanuit het Chinese Chengdu naar Amsterdam met een vrachtvliegtuig van KLM. Naar verwachting komen ze om 19.05 uur aan op Schiphol, waarna ze naar het dierenhotel van de luchtvaartmaatschappij worden gebracht voor een gezondheidscheck. Wu Wen en Xing Ya worden daarna met een vrachtwagen naar Rhenen gebracht. Ouwehand hoopt dat de pandatruck rond tien uur 's avonds door het centrum van Rhenen rijdt.
Wilde pandapopulatie
Volgens de laatste telling uit 2014 leven er nog 1.864 reuzenpanda's in het wild, alle in bamboebossen in de bergen van Centraal-China. Door het kappen van bamboebos door de mens is het leefgebied van het dier sterk gekrompen. Toch is er reden tot optimisme. Het Wereldnatuurfonds, dat de panda als logo gebruikt, heeft de wilde pandapopulatie in de tien jaar tot 2014 met 17 procent zien stijgen. De organisatie schrapte de dieren in 2016 daarom van de lijst voor bedreigde diersoorten.
Pandamaaltjes
De bamboe die de Rhenense panda's gaan eten komt uit Asten. Vanuit het Noord-Brabantse plaatsje mag het bedrijf Bamboo Giant wekelijks zo'n 700 kilo bamboe naar Ouwehand rijden. Een gigantische hoeveelheid, maar een beetje panda eet dan ook gauw 40 kilo bamboe per dag. Voor eigenaar Bennie Nielen is het bereiden van pandamaaltjes vaste prik: hij levert al bamboe aan dierentuinen in Wenen, België en Schotland. Voor Wu Wen en Xing Ya moest hij 20 duizend vierkante meter bamboe bijplanten.
Gevangenschap
Panda's zoals Wu Wen en Xing Ya worden niet alleen de wereld over gezonden om ze tentoon te stellen. Ze moeten zich ook voortplanten. De fokprogramma's verlopen moeizaam, want een vrouwtjespanda is per jaar 24 tot 72 uur vruchtbaar. De rest van de tijd kan ze mannetjespanda's, die eveneens weinig op seks belust zijn, niet luchten of zien. Jaarlijks worden er zo'n 30 tot 35 panda's in gevangenschap geboren. Wereldwijd leven ongeveer 300 panda's in gevangenschap, zegt het WNF.