'Het Senseogevoel is een non-gevoel'

Aan het einde van de zomer van 2008 waren er vijf ontplofte Senseo-apparaten. En toen, zegt woordvoerder Eric Drent van Philips, kwamen er allerlei ‘trajecten’ op gang. ‘Onderzoekstrajecten, testtrajecten, communicatietrajecten.’ Uiteindelijk werd duidelijk dat bij Senseo’s die zijn geproduceerd tussen juli 2006 en november 2008, de druk zo hoog kan oplopen dat de boiler van het apparaat kan barsten. Dat probleem doet zich voor als de afvoer van heet water geblokkeerd wordt door kalkafzetting, en als het systeem dat de temperatuur van het water bewaakt niet meer functioneert

Afgelopen dinsdag om 10 uur ’s ochtends belde een persteam van Philips met het ANP, dat het nieuws om half 11 op het net zette. Daarna werden in Nederland ongeveer twintig mediarelaties gebeld: journalisten bij landelijke en regionale kranten, bij RTL en NOS. Om 14 uur waren ze allemaal op de hoogte gebracht. Een dag later stond er een advertentie in een aantal regionale bladen en in het AD. Drent: ‘We hebben ons laten adviseren door een mediabureau, over hoe we het best in korte tijd de meeste mensen konden bereiken.’

Ook in België, Frankrijk en Duitsland zaten Philips-medewerkers dinsdag te bellen om journalisten te vertellen over de ontploffende Senseo’s. Wereldwijd roept Philips zeven miljoen apparaten terug; een ‘recall-operatie’ waarvoor het bedrijf 30 miljoen euro heeft uitgetrokken en die maanden voorbereiding heeft gekost. In Nederland gaat het om ongeveer een miljoen foute Senseo’s. Woensdag was de site waarop Senseo-eigenaren konden controleren of ze nog veilig konden koffiedrinken onbereikbaar wegens overbelasting. Donderdag waren de problemen verholpen. Rond half vier ’s middags kwamen op die site 300 meldingen per minuut binnen.

Vliegende start
De Senseo. Weinig apparaten beleefden zo’n vliegende start als deze uitvinding, gedaan door Philips en Douwe Egberts. Philips produceert het apparaat, Douwe Egberts de ‘pads’ die je erin moet stoppen om een of twee kopjes koffie te verkrijgen. In februari 2001 kwam het op de markt, nadat er vijf jaar in diep geheim aan was gewerkt. Het nieuwe apparaat speelde handig in op het verlangen van de consument naar simpel te bedienen apparaten, en op de vraag naar de mogelijkheid één kopje koffie te maken in plaats van meteen een hele pot. De Senseo is het paradepaardje van Philips; de grootste knaller na de introductie van de cd in 1982 en die van de televisie in de jaren ’50. Inmiddels zijn er in Nederland meer dan vijf miljoen van verkocht.

Ruim acht jaar later lijkt het wonderapparaat over zijn hoogtepunt heen. De Senseo is uit, schreef de Volkskrant op oudejaarsdag 2008, net als de gloeilamp, bankiers en Rita Verdonk. Vorige week meldde weekblad Elsevier in een stuk over de retrotrend dat de ouderwetse methode van koffiezetten weer populair wordt. ‘Pads en cups worden vervangen door filterkoffie: simpel en goedkoop.’

Vinex
Senseo, dat staat voor Vinex, voor twee kinderen en een hond, voor bouwketen en wachtkamers: efficiënt en gemakkelijk, maar met genieten heeft het weinig te maken. ‘Ik kan niet zeggen dat het in huis nou echt gezellig naar koffie begint te ruiken nee’, zegt voormalig Senseogebruikster Inez Jacobson (51). ‘Het is meer gemakkelijk. Je drukt op die knoppen en je bent klaar. Het Senseogevoel? Dat ken ik niet. Het Senseogevoel is een non-gevoel. Een net kopje koffie, dat is wat je krijgt. Wat wel heel fijn is, is dat bijna iedereen zo’n apparaat heeft en dat je bezoek dus weet hoe het werkt. Als iemand nog koffie wil hoef je alleen maar te zeggen: ‘Ga je gang hoor, dáár staat het apparaat.’

Boon
Tot in de jaren vijftig werd koffie uitsluitend als boon verkocht, zegt algemeen secretaris Tijmen de Vries van de Vereniging van Nederlandse Koffiebranders en Theepakkers (VNKT). Daarna rukte de snelfiltermaling op, en nu maakt gemalen koffie 97%van de markt uit. Van die 97% zit 33,6% in cups en in ‘pads’, de verpakking die voor Senseo wordt gebruikt. De Vries: ‘De pad-markt groeit nog steeds, al is er wel een lichte afvlakking waarneembaar. Maar de doorgaande groei van ‘eenkopzetmethodes’ is een belangrijke ontwikkeling op de Nederlandse markt.

‘Je hebt het dan niet alleen over Senseo, ook over bean-to-cup automaten en de koffiecups zoals ze voor Nespresso worden gebruikt. Nespresso bestaat al een jaar of vijftien maar het is de laatste jaren pas sterk populair geworden. De hang naar retro zien we in de cijfers nog niet terug. Wat je wel ziet is dat de vraag naar bonenkoffie toeneemt. Het zijn geen gigantische jumps, maar er is de laatste jaren een lichte stijging waarneembaar.’

Hogere eisen
Dat komt ongetwijfeld omdat de Nederlander steeds hogere eisen aan zijn koffie stelt. In 2007 werd een speciale stichting opgericht, Dutch Coffee Promotion, om de bereiding van koffie naar een hoger niveau te tillen. Op 11 mei organiseert de stichting de finale van het Dutch Barista Champion Ship, een soort kampioenschap koffiezetten.

Tijmen de Vries: ‘De Hollandse cultuur van ‘de koffie staat klaar’ is gelukkig verleden tijd. Er is een groeiende vraag naar koffiecafés en koffiespeciaalzaken waar koffie in alle soorten en maten kan worden geproefd en gekocht. Single origins - koffie uit één streek van herkomst -, espresso, cappuccino, latte in allerlei varianten. En koude koffie.’

Inez Jacobson heeft haar Senseo inmiddels ingeruild voor een espressoapparaat. ‘Minder duur dan zo’n George Cloony-geval dat iedereen tegenwoordig heeft, maar ook héél goed.’

Recept voor koffie uit het kookboek van de Amsterdamse Huishoudschool, samengesteld door C.J. Wannée, 14de druk:

‘Maal de koffie, stamp hem, na koffiepot en filter met kokend water omgespoeld te hebben, stevig in de filter. Vul hem voor ¾. Zet er het kleine zeefje op en giet er zoveel kokend water op, tot de koffie geheel doordrenkt is. Sluit de tuit met een propje schoon papier (of kurkje). Wacht met opnieuw opschenken tot de koffie in elkaar is gezakt, anders loopt hij te vlug door. Giet er dan bij kleine scheutjes nog zoveel kokend water bij, tot de druppels niet donker genoeg meer zijn. Vul de kopjes voor ¼ met extract en vul ze verder met kokende melk.’

]]>