Het bordspel vindt een breder publiek: ‘Weer eens wat anders dan film kijken’

Een half uur voordat de uitverkoop begint, staat een medewerker in een hesje klaar. Hij knikt, glimlacht en beweegt zijn rechterarm naar de open parkeerplekken. Hij heeft de rij auto’s verwacht, want de outlet sale van spellenmaker 999 Games in Almere wordt elk jaar druk bezocht.

De magazijndeuren gaan alvast open, ‘anders vindt onze baas het zo zielig’, zegt een medewerker over de rij wachtenden. Binnen in de hal zijn de uitbreidingen van Catan, enkele kaartspellen en de laatste uitgaven van afgeschreven spellen in enorme stapels uitgestald. Ertussen staan in het rood geklede medewerkers paraat bij statafels, om straks aan de liefhebbers spelletjes uit te leggen.

Wingspan, een relatief nieuw vogelverzamelspel, blijkt zo’n spel dat de bezoekers tijdens deze uitverkoop nieuwsgierig maakt. Het door een team vrouwen ontworpen spel is dit jaar onverwacht populair geworden en heeft een nieuwe groep spelers aangeboord onder Nederlandse vogelaars, ziet Eduard van Buggenum, marketingmanager bij 999 Games. De hele eerste lading van het spel was direct uitverkocht. Nu gaat het, als een van de populaire spellen, alsnog voor de volle prijs in rap tempo over de toonbank. Wingspan boort weer een nieuw publiek aan.

Niek Ederveen is hoofdredacteur van Spel!, het tijdschrift van de landelijke vereniging van spellenliefhebbers. Hij constateert dat bordspellen nog altijd populair zijn, aangezien er constant nieuwe titels op de markt komen. Bij de grootste spellenbeurs ter wereld in het Duitse Essen werden dit jaar 1.500 spellen gelanceerd (waaronder ook vertalingen), ongeveer honderd meer dan het jaar ervoor. Ederveen: ‘Het is tegenwoordig steeds gemakkelijker om een spel uit te geven, doordat productiekosten omlaag gaan en mensen mondiaal contact kunnen maken. Spellen worden nu over de hele linie populair, niet alleen bij specifieke hobbyisten of een bepaalde leeftijdsgroep.’

Zo ervaart Michael Bruinsma, eigenaar van 999 Games, het ook: ‘Wij groeien al jaren fors.’ Spellen worden ook steeds beter, vult marketingmanager Van Buggenum aan, ‘dankzij Catan zitten ze niet meer in een niche’. Bij 15 duizend verkochte spellen spreken de mannen van een goedlopend spel. Waarom eigenlijk een uitverkoop vlak voor Sinterklaas, de hoogste verkooppiek van het jaar? Twee redenen, zeggen ze. ‘Als een Bol.com aanbiedingen heeft, dan moet ineens iedereen aan de aanbiedingen’, weet marketeer Van Buggenum. ‘Bovendien moeten we nu juist af van alle teruggestuurde en lichtelijk beschadigde spellen’, noemt eigenaar Bruinsma als tweede reden.

Bordspellen richten zich al lang niet meer alleen op ‘nerds’ of gezinnen met jonge kinderen. Bruinsma: ‘Juist twintigers en dertigers komen weer bij ons terug.’ Mandy Hagenaar en Dico Nasserie (beiden 25) hebben hun winkelwagen al gevuld. ‘Het is een beetje uit de hand gelopen’, geeft Hagenaar toe. Al zitten er in de winkelwagen ook spellen voor vrienden en collega’s tussen. Die hebben via WhatsApp hun orders doorgegeven. Kim Jurgens en Dennis Hokken (beiden 38) spelen spelletjes met hun kinderen, maar ook met hun eigen vrienden. Matthijs (27) en Felix (28), twee stoer geklede vrienden, spelen pas sinds kort en zien het als aanvulling op hun andere vrijetijdsbestedingen.

Bol.com of de speciaalzaak

Maar waar koopt een mens nog speelgoed, nu Toys R Us, Intertoys en Bart Smit uit het straatbeeld verdwenen zijn? Spel!-hoofdredacteur Ederveen: ‘Een groot deel van die rol is door Bol.com overgenomen. De vroegere speelgoedwinkelketens zijn alleen nog de vaste plek voor opa’s en oma’s, die een spel uit de doos kopen voor hun kleinkind. Dan heb je nog de spellenspeciaalzaak, die nu misschien wel een nieuw publiek krijgt.’

Voor Bruinsma van 999 Games lijkt het om het even waar men zijn spellen koopt. ‘Speelgoedwinkels hebben door onze kortingen lang het hoofd boven water kunnen houden, maar dat houdt een keer op.’ Voor Amazon is Bruinsma niet bang. De Amerikaanse onlinegigant heeft plannen om naar Nederland te komen, waarmee het in één klap de markt zou opschudden. ‘Bol.com is bij iedereen nu al bekend, men stapt niet zomaar over.’

Bol.com zelf vreest volgens een woordvoerder de nieuwe toetreder niet: ‘We kijken naar Amazon niet anders dan naar andere concurrenten.’ Bol.com heeft een assortiment van 25 duizend soorten speelwaar. ‘In twee jaar tijd zijn we verdubbeld in de verkoop van spellen. Dat is deels omdat we de populaire spellen zelf inkopen, maar voornamelijk omdat spellenspeciaalzaken ook via bol.com verkopen.’ De vraag naar Pokémon-verzamelkaarten, het snelst groeiende speelgoed voor kinderen, is in een jaar ruimschoots verdubbeld.

Marketingmanager Van Buggenum van 999 Games kijkt naar de klok: drie over tien, officieel begint de uitverkoop nu pas. Maar een aantal spellen is al uitverkocht. Groepen mensen met Ikea-tassen onderzoeken de achterkanten van de dozen. Lijstjes worden afgewerkt, ze geven elkaar tips over goede vergelijkbare spellen. In de gangen zwerven mensen tussen pallets door. De sfeer is gemoedelijk: dit zijn mensen die niet alleen voor de koopjes komen, maar ook uit liefhebberij. Zoals de 25-jarige Mandy Hagenaar: ‘Een spel spelen’, zegt ze als ze haar vriend Nasserie aankijkt, ‘is weer eens wat anders dan een film kijken.’