Grootmetaal zoveelste sector waar overleg cao vastloopt
Binnen een week zijn de onderhandelingen voor twee grote cao's stukgelopen. Het gaat om die voor de grootmetaal, met 150 duizend medewerkers, en die voor 110 duizend rijksambtenaren. Hoewel er mondjesmaat cao's tot stand komen, tekent zich een crisis af rond de arbeidsverhoudingen, zeggen betrokkenen.
'Het zijn zorgelijke signalen', zegt Paul de Beer, hoogleraar arbeidsverhoudingen aan de Universiteit van Amsterdam. 'Na een economische crisis komt het vaker voor dat werkgevers het nog te vroeg vinden om weer geld te steken in het verbeteren van arbeidsvoorwaarden, maar de problemen lijken structureler. Het vertrouwen tussen werkgevers en vakbonden lijkt zoek, waardoor ze niet in staat zijn zich te verplaatsen in de positie van de ander.'
De eerste drie maanden werden 60 nieuwe cao's gesloten, blijkt uit de laatste gegevens van werkgeversorganisatie AWVN. Dat lijkt bijna een druppel op een gloeiende plaat in een jaar dat 400 cao's moeten worden vernieuwd en er nog 150 'open' liggen uit voorgaande jaren. De rijksambtenaren zitten met ruim vier jaar het langst zonder cao. Ook een andere grote cao is al een jaar verlopen: die voor de horeca, met 335 duizend medewerkers.
Verdere flexibilisering
De metalelektro, de 'grootmetaal', is stukgelopen op de wens tot verdere flexibilisering van de werkgevers en de weigering van de vakbonden daarin mee te gaan. 'Er moet meer ruimte zijn voor maatwerk', zegt de woordvoerder van werkgeversorganisatie FME. 'Sommige grote bedrijven gaat het al heel goed, maar we krijgen andere signalen van bedrijven die het van de bouw moeten hebben.' De werkgevers vinden verder dat de 'ontziemaatregelen' zoals seniorendagen voor ouderen moeten opschuiven van 55 naar 57 jaar doordat ook de AOW-leeftijd twee jaar later in gaat.
Maatwerk is al mogelijk, stelt Jos Brocken namens FNV Metaal. 'Maar hoe flexibel moet een flexibele sector nog worden. Werknemers willen meer greep op hun werktijden, niet alleen om werk en gezin te kunnen combineren, maar ook om gezond hun pensioen te halen. Het gaat ze een stap te ver dat werkgevers willen bepalen wanneer ze met vakantie mogen.'
Geen cao
Om praktisch dezelfde redenen mislukten vorige maand de cao-onderhandelingen voor de Metaal en Techniek, de kleinmetaal met 300 duizend werknemers. Twee jaar geleden kwamen beide cao's pas tot stand na een aantal stakingen. De bonden hebben ook nu acties aangekondigd.
Als er geen cao is, ontstaan er niet direct problemen, al krijgen werknemers geen loonsverhogingen meer. Maar als een cao langere tijd verlopen is, kunnen met nieuwe werknemers soberdere arbeidsvoorwaarden worden afgesproken. Dat is ook nadelig voor bedrijven, omdat ze dan op arbeidsvoorwaarden kunnen concurreren.
undefined
