Groot tekort aan bouwzand dreigt

De bouwnijverheid dreigt de komende jaren in grote problemen te komen door een aanzienlijk tekort aan bouw- en metselzand. De provincies weigeren nieuwe winlocaties aan te wijzen, ondanks grote druk van staatssecretaris De Vries van Verkeer. De provincies willen het milieu niet verder aantasten. Maar de bouw zit te springen om zand. 'Het loopt gigantisch fout als er niet snel iets gebeurt', aldus voorzitter G. Westra van het Nederlands Verbond Toelevering Bouw.

In een brief heeft De Vries onlangs alle provincies dringend verzocht aan de vraag van de bouwnijverheid tegemoet te komen. Volgens het ministerie dreigt er de komende acht jaar een 'aanzienlijk tekort' aan beton- en metselzand. Het gaat om 63 miljoen ton, een hoeveelheid die een economische waarde van circa 1,3 miljard gulden vertegenwoordigt.

Maar de provincies weigeren vooralsnog hun productie op te voeren of nieuwe winlocaties aan te wijzen. Daarmee koersen ze aan op een harde confrontatie met De Vries. Noord-Brabant en Limburg, na Gelderland de grootste zandleveranciers van Nederland, hebben verbolgen gereageerd op het verzoek. Ze wijzen erop dat ze de afgelopen jaren meer rivierzand hebben geleverd dan in 1997 met het rijk is afgesproken.

Het bedrijfsleven zou verder te weinig doen om alternatieven aan te dragen voor zandwinning langs de grote rivieren, zoals nu gebeurt. Zo kunnen er volgens Brabant en Limburg tientallen miljoenen tonnen uit de Noordzee worden gebaggerd. 'De bouwnijverheid kan zo naar zee, het bedrijfsleven heeft boter op zijn hoofd', meent de Brabantse gedeputeerde L. Verheijen.

Brabant en Limburg tonen zich onverzettelijk als het gaat om nieuwe winlocaties. In een brief aan De Vries hebben de twee provincies aangegeven dat het graven van nieuwe waterplassen onbespreekbaar is.

Ook Limburg vindt dat het in de nabije toekomst afgelopen moet zijn met zandwinning langs de grote rivieren. Gedeputeerde M. Vestjens: 'Midden-Limburg is al een grote badkuip, je schrikt je rot als je er doorheen rijdt. Na 2008 gaat hier de knop om. Dan baggeren we alleen nog voor onze eigen behoefte - helaas pindakaas.'

De provincies moeten hun zienswijze binnenkort toelichten bij De Vries. De verwachting is dat zij niet akkoord zal gaan met de opstelling van Limburg en Brabant. Zuid-Holland, Noord-Holland, Utrecht en Flevoland kunnen rekenen op een uitbrander omdat ze minder dan de helft leveren dan volgens hun taakstelling zou moeten.

Het Nederlands Verbond Toelevering Bouw (NVTB) en de fabrikanten van betonproducten maken zich grote zorgen. Zonder maatregelen valt de zandproductie volgend jaar al terug met 10,2 miljoen ton. Dat is bijna de helft van de totale behoefte volgend jaar.

NVTB-voorzitter G. Westra heeft de staatssecretaris onlangs opgeroepen de provincies onder druk te zetten. 'Bepaalde provincies laten het er bij zitten en andere weigeren de tekorten aan te vullen. Het gaat tegen alle afspraken in die het rijk en de provincies met elkaar hebben gemaakt.'

Zonder inhaalslag van de provincies zal de prijs voor beton de komende jaren sterk stijgen, verwacht directeur A. Pielkenrood van de BFBN, de Nederlandse koepel van betonfabrikanten. 'Dat zal niet alleen voelbaar worden in de huizenbouw, maar ook bij de aanleg van grote infrastructurele projecten zoals de HSL en de Betuwelijn. Het rijk heeft dus een niet gering eigenbelang in dit verhaal.'

Het bestuurlijk overleg tussen De Vries en de provincies, begin juni, moet in de eerste plaats de acute problemen voor de bouwnijverheid oplossen. Daarnaast zal er gesproken worden over de provinciale taakstelling van rivierzand ná 2008. Geen enkele provincie wil nog nieuwe winlocaties na die periode aanwijzen. Het ligt niet voor de hand dat het rijk die wens honoreert. Beton- en metselzand zou in de toekomst uit de Noordzee gewonnen moeten worden, maar daar kleven nog allerlei onzekerheden aan.