FactcheckGroene daken
Gaat een groen dak echt twee keer zo lang mee als een normaal dak?
Berichten verspreiden zich vaak razendsnel, of ze nu kloppen of niet. Wij proberen de zin van de onzin te scheiden. Vandaag: een groen dak gaat twee keer langer mee dan een gewoon plat dak.
Van wie komt die claim?
‘Interpolis. Grashelder’, grapte iemand al. Na een proef in Tilburg heeft verzekeraar Interpolis zich voorgenomen 70 duizend vierkante meter plat dak te beplanten met sedum (vetkruid). Zo denkt de verzekeraar schade aan daken te voorkomen. Want, zo stelt Interpolis in een wervende brief aan haar klanten onder meer, ‘een groen dak zorgt ervoor dat het dak twee keer zo lang meegaat.’
Interpolis is de enige niet die dit beweert. Onder meer informatiesite Milieucentraal, de Vereniging Eigen Huis en verschillende gemeentes en provincies stellen dat een groen dak twee keer zo lang meegaat. Waarop zou dat zijn gebaseerd?
En, klopt het?
Desgevraagd verwijst Interpolis naar een feitenoverzicht van het consortium van bedrijven en lokale overheden Green Deal Groene Daken. Dat overzicht verwijst weer naar een wetenschappelijke publicatie uit 2017, van de toen net afgestudeerde Zwitser David Kantor. En die verwijst voor de levensduur van groene daken weer door naar een feitenblad van de Amerikaanse overheid.
Maar daar loopt het broodkruimelspoor dood. ‘Studies suggereren dat de gemiddelde levensverwachting van een groen dak 40 jaar is, tegenover 17 voor een gewoon dak’, staat daar zonder verdere toelichting of bronverwijzing.
We gaan in de vakliteratuur op zoek welke ‘studies’ dat kunnen zijn. Dat brengt een stuk of tien onderzoeken aan het licht, vaak naar de kosten en baten van groene daken op overheidsgebouwen zoals scholen. Erg duidelijk over de levensduur zijn die echter niet. ‘Algemeen wordt aangenomen’ dat een groen dak ‘anderhalf tot drie keer langer meegaat’ dan een gewoon dak, stelt een Zuid-Koreaans onderzoek in 2012. En een Duits-Italiaanse studie meldt: ‘de waarden die gewoonlijk worden aangenomen voor de levensduur van een groen dak, gaan van 45 tot 50 jaar.’
Via de voetnoten volgen we het spoor van die uitspraken terug. Zo komen we uit op twee artikelen: een Portugese studie uit 2007, en een Singaporese uit 2003. En daar komt de aap uit de mouw. Beide onderzoeken blijken hun getallen gewoon te hebben overgenomen van de industrie.
De uitspraak ‘een groen dak gaat twee keer zo lang mee’ blijkt afkomstig van de Amerikaanse dakbedekker W.P. Hickman; ‘een groen dak gaat tot wel 50 jaar mee’ komt van daktuinenbedrijf RoofMeadow. En die bedrijven? Die beroepen zich op ‘de huidige inzichten’ (Hickman) en ‘ervaring’ (RoofMeadow).
De wetenschap baseert zich dus, zonder het te beseffen, op een inschatting van een direct belanghebbende partij: de industrie die de daken legt. Maar dat hoeft natuurlijk niet te betekenen dat de ervaringsdeskundigen ongelijk hebben of dat groene daken slijtgevoelig zijn.
Zo beschermt de begroeiing de dakbedekking tegen weersinvloeden en uv-straling, een belangrijke oorzaak van slijtage van bitumen. Experts wijzen erop dat zeer oude groene daken, zoals dat van het Rockefeller Center in New York, al meer dan 80 jaar meegaan.
Bovendien worden groene daken extra goed afgedicht met onder meer EPDM-folie, een taai rubber, juist om te voorkomen dat men later het groen moet weghalen voor een reparatie. ‘Mij zijn geen gevallen bekend van daken die na verloop van tijd gaan slijten’, zegt groenestedenexpert Robbert Snep van de Universiteit van Wageningen. ‘En de oudste moderne groene daken zijn inmiddels toch alweer enkele decennia oud.’
Snep vermoedt dat groene daken, mits goed aangelegd, zelfs nog wel eens veel langer kunnen meegaan. ‘Maar omdat we nu eenmaal nog geen honderd jaar ervaring met moderne groene daken hebben, kun je niet zeggen dat ze een eeuw meegaan’, zegt hij.
Dus, klopt het?
Er zijn sterke aanwijzingen dat een groen dak veel langer mee gaat dan een ‘gewoon’ dak met bitumen. Maar of het twee keer zo lang is – of misschien wel veel meer – daarvoor is geen hard wetenschappelijk bewijs.
Groen dak, schonere lucht?
In zijn aanbiedingsbrief doet verzekeraar Interpolis nóg een opmerkelijke uitspraak: een groen dak zou ‘200 gram fijnstof per vierkante meter’ afvangen, zonder daarbij te verduidelijken hoe lang het dak daarover zou doen.
Een analyse van de Universiteit van Wageningen en de Hogeschool van Hall Larenstein laat van die claim echter weinig heel. Inderdaad kan fijnstof blijven kleven aan blaadjes, waarna regen het wegspoelt. Maar meetbaar is dat pas vanaf zo’n 10 vierkante meter oppervlak, blijkt uit de cijfers: grasland neemt dan ongeveer 40 gram fijnstof per jaar op. Voor de 200 gram per vierkante meter van Interpolis zouden we dus (200 gedeeld door 4 gram) vijftig jaar moeten wachten. En dan nog alleen in een omgeving vol fijnstof, zoals vlakbij een drukke weg.
Maar, tekent groenestedenexpert Robbert Snep aan, daarmee is nog niet gezegd dat het sedumdak dat Interpolis aanprijst de luchtkwaliteit verbetert. ‘Fijnstof komt vooral van auto's, op maaiveldniveau. Zuivering op dakniveau is dus weinig relevant.’
Proeven in een windtunnel laten zien dat planten weliswaar wat fijnstof vasthouden, maar zonder dat dat de totale hoeveelheid fijnstof in de lucht meetbaar vermindert. ‘Als ik een peuk opraap van de straat, draag ik ook bij. Maar daarmee is de straat nog niet schoon’, vergelijkt Snep. ‘Dat je met dit soort groene elementen de luchtkwaliteit kunt sturen, blijkt gewoon niet zo te zijn.’
