Gaan we nou echt voortaan kamperen in Nederland, of pakken we weer zo snel mogelijk het vliegtuig naar Bali?

De herfstvakantie is begonnen. Door het coronavirus zit reizen naar het buitenland er niet in. Dus hebben vakantieparken en campinguitbaters in Nederland meer klandizie. Is dit blijvend of vliegen we straks weer massaal naar Bali?

Premier Mark Rutte was nog niet uitgesproken tijdens zijn corona-update op 21 april, of de boekingen stroomden binnen bij Natuurhuisje.nl. Het was daags voor de meivakantie, en een versoepeling van de lockdown zat er niet in. Toen de premier een vraag over de zomervakantie beantwoordde met ‘dat moet iedereen voor zichzelf bepalen’, kraakte de server van de vakantiewoningenbemiddelaar onder de toeloop van bezoekers.

Natuurhuisje.nl merkt niet als enige dat Nederlanders dit jaar vaker kiezen voor een vakantie in eigen land. Ook op andere plekken in de binnenlandse recreatiesector – van botenverkopers tot camperverhuurders – stromen de euro’s binnen. De vraag is: wat doen vakantiegangers als het virus straks bedwongen is, en de wereld weer van het slot gaat?

Helft naar buitenland

Eerst even de cijfers. Het aantal buitenlandse vakanties nam de afgelopen maanden drastisch af, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS): in april en mei trokken half zoveel vakantiegangers de grens over als vorig jaar, met slechts een kleine verbetering in juni. Vakanties in eigen land namen ook af, maar minder, en bovendien herstelt dit aantal zich sinds mei weer. In juni, de laatste maand die het CBS in kaart bracht, waren er slechts 19 procent minder binnenlandse vakanties dan het jaar ervoor.

De zomervakantie heeft het CBS nog niet bekeken, maar afgaande op geluiden uit de reisbranche zette de stijgende lijn zich in juli en augustus voort. Volgens Stratech, dat boekingssystemen levert aan de recreatiebranche, waren er in die twee maanden 22 procent meer binnenlandse overnachtingen op campings en vakantieparken dan vorig jaar. Het beeld was vergelijkbaar voor hotels in gebieden als de Veluwe, volgens ABN Amro. Analisten van die bank becijferden dat de omzet van de Nederlandse verblijfsrecreatie deze zomer bijna een derde hoger is dan vorig jaar.

Het succes van de zomermaanden is wel bitterzoet, zeker voor subsectoren die het moeten hebben van mooi weer. Voor bijvoorbeeld veel campings zijn de hoge pieken in de zomer niet genoeg om het volledig gemiste voorjaar te compenseren. Negatieve reisadviezen houden buitenlandse toeristen weg. ‘Normaal zitten we tjokvol met de herfstvakantie, maar omdat de Duitsers afzeggen hadden de laatste twee weken nog wel wat ruimte voor late boekingen’, zegt Marthijn Tabak van Center Parcs.

Vette jaren op komst

Medeoprichter Tim van Oerle (32) van Natuurhuisje.nl gelooft wel dat er vette jaren aan zitten te komen. Hij begon het bedrijf met een broer in 2009 om in te spelen op de vraag van duurzamer toerisme. Zijn onderneming draaide afgelopen zomer maar liefst drie keer zoveel omzet als in de zomer van 2019.

Behalve ondernemer is Van Oerle dus ook een beetje activist, waardoor hoop en verwachting over de toekomst van de toerismesector dicht bij elkaar liggen. ‘Ik hoop dat veel mensen dit jaar ontdekken dat ook Nederland of België heel mooi kunnen zijn en dat je niet per se het vliegtuig naar Bali hoeft te pakken. Ik verwacht dat het tot blijvende gedragsverandering leidt. We zien op ons platform veel nieuwe bezoekers en uit hun recensies blijkt dat ze vaak blij verrast zijn over de vakantie dicht bij huis.’

Veel lagere omzetten

Ook bij de branchevereniging van reisorganisaties, de ANVR, zijn ze er niet van overtuigd dat er een kentering komt in de vakantiekeuze van de Nederlander. ‘Dit en volgend jaar gaan we niet in de buurt komen van wat we vorig jaar aan omzetten haalden, dat staat wel vast’, zegt directeur Frank Oostdam.

‘De Nederlander blijft nu dichter bij huis of gaat met de auto de grens over, zodat je altijd nog terug naar huis kunt als de nood aan de man komt. Maar het perspectief op de langere termijn is toch dat mensen weer massaal op vakantie in het buitenland gaan, als er straks een vaccin is.’

Stef Driessen, sectoreconoom bij ABN Amro, valt de ANVR-directeur bij. ‘Bij voorgaande crises hebben we gezien dat Nederlanders niet minder vaak op vakantie gaan, maar korter gaan en dichter bij huis blijven.’ Consumenten zeggen al een poosje dat ze hun vakantie duurzamer willen plannen. Zo’n vroom voornemen legt het toch vaak af tegen de reislust. Het aantal Europese vliegreizen – zakelijk en privé – groeit al sinds 2010 met gemiddeld 3,9 procent per jaar.

Touroperator Corendon leek deze zomer te mikken op meer binnenlands aanbod. De touroperator ging een samenwerking aan met EuroParcs en bood reizen aan naar ‘Costa Hollanda’, met een verblijf in het Village Hotel bij Schiphol, inclusief onbeperkt eten en drinken, verblijf en vervoer naar Zandvoort. Het bedrijf neemt per 1 januari een strandtent in Zandvoort over.

‘Costa Hollanda was een alternatief voor klanten die een voucher hadden gekregen en toch per se op vakantie wilden’, legt topman Steven van der Heijden van Corendon uit. ‘Maar het is nog niet bij benadering een alternatief voor de marge die we met zonvakanties boeken. Naar Costa Hollanda gingen misschien 10 tot 20 duizend mensen voor 3 tot 4 nachten. Dat zet qua reissommen geen zoden aan de dijk.’ Van der Heijden houdt de moed erin: ‘Als er straks een vaccin is ontwikkeld of er is een betere infrastructuur om mensen op corona te testen, komt er een enorme inhaalslag.’

Lang last

Dit alles neemt niet weg dat de reiswereld vreest lang last te houden van klanten die de boot afhouden, al was het maar omdat ze het geld niet meer hebben om op reis te gaan. De lockdown heeft al tienduizenden werkloos gemaakt en de grote klappen komen deze winter. Er ligt een economische recessie op de loer. Arjan Kers van TUI, de grootste touroperator in Nederland, zei onlangs in een interview te verwachten ‘dat 2022 pas weer een enigszins normaal reisjaar zal worden’.

Intussen signaleren touroperators dat de boekingen voor volgend jaar zomer weer beginnen aan te trekken. Dat is nog geen reden om de champagne te ontkurken. Dat zijn grotendeels reizen van klanten die de voucher verzilveren die ze kregen voor de vakantie die dit jaar niet doorging. Het zijn geen nieuwe inkomsten waar de reisondernemingen zo hard naar snakken.

Ondernemer Van Oerle erkent dat zijn hoop op meer blijvende klandizie valt en staat met hoe de coronacrisis zich ontwikkelt. Een effectief vaccin dat snel wereldwijd wordt uitgerold, zou het gemijmer over de gezondheid van onze planeet en die van onszelf snel in de kiem kunnen smoren. Nog voordat genoeg mensen hebben kunnen ruiken aan de geneugten van een midweekje Center Parcs of een weekend op het Drentse platteland.

‘Een nieuwe gewoonte moet wel de kans krijgen om goed in te dalen.’