Farmaceut AstraZeneca kiest Nederland
De stoet bedrijven die Nederlands voordelige belastingroute volgen, is weer langer geworden. De Britse farmaceut AstraZeneca betaalde de afgelopen twee jaar geen cent winstbelasting in het thuisland, ondanks een mondiale winst van 3 miljard pond, onthulde The Guardian afgelopen weekeinde.
Via een zogeheten coöperatie slaagde AstraZeneca erin winst uit te keren aan buitenlandse dochterondernemingen, zónder belasting af te dragen. De coöperatie - een rechtsvorm zonder winstoogmerk - is van oudsher een populaire samenwerkingsvorm onder boeren. De winst wordt uitgekeerd aan de leden, zonder dat zij dividendbelasting krijgen opgelegd. Op die manier zouden boeren in een coöperatie sterker staan tegen grote fabrikanten.
De bedrijfsvorm vindt de laatste tien jaar gretig aftrek bij multinationals, omdat de coöperatie belastingvrij winst kan uitkeren aan buitenlandse leden, vaak gevestigd in belastingparadijzen zoals de Kaaimaneilanden of Bermuda. Nederland telt honderden buitenlandse bedrijven die gebruikmaken van de coöperatiestrategie. Onder meer Heinz, supermarktketen Walmart, Samsung, veilinghuis Sotheby's, kabelbedrijf Comcast en frisdrankengigant PepsiCo sluizen zo hun winsten door naar het buitenland. De coöperatie is een van de vele trucs waarin het vriendelijke Nederlandse belastingstelsel een rol speelt. Volgens de Nederlandse overheid wordt het ingewikkelder om dit soort belastingconstructies te sluiten, aangezien de Belastingdienst tegenwoordig strengere criteria hanteert.
Internationale bedrijvigheid
AstraZeneca benadrukt dat de strategie geen belastingontwijking is en zegt dat de constructie vooral is bedoeld om hun internationale bedrijvigheid te bekostigen. Maar diverse belastingspecialisten verklaren tegen The Guardian dat de Nederlandse constructie van AstraZeneca enkel bestaat voor het belastingvoordeel. 'Ik zie niet in hoe het een ander commercieel doel kan dienen', zegt de jurist Stephen Shay van de universiteit van Harvard tegen de Britse krant.
De gewraakte constructie is goedgekeurd door de Nederlandse en Britse Belastingdienst, zegt AstraZeneca in een verklaring. Na eerdere kritiek op coöperatieconstructies zijn de Nederlandse regels voor coöperaties in 2012 aangescherpt. Als voortaan blijkt dat de rechtsvorm wordt gebruikt voor het ontwijken van belasting grijpt de Nederlandse fiscus eerder in, was de belofte van toenmalig staatssecretaris Frans Weekers. Ook de Britse belastingdienst hanteert sinds twee jaar strengere regels.
